Devlet vatandaşı "cebinden" izleyecek

Yaz aylarında Çin’in başkenti Pekin’de ilk denemesi yapılacak olan ‘yer belirleme’ sistemi sayesinde milyonlarca cep telefonu kullanıcısının ne zaman nerede bulunduğu tam olarak saptanabilecek. Yeni izleme sistemine, trafikteki akışın daha iyi yönlendirilebilmesi gerekçe gösteriliyor. İnsan hakları savunucuları ise, Arap dünyasındaki Yasemin devriminden esinlenen protestolara tepki olarak devletin vatandaşı daha sıkı denetleyebilmek için bu yola başvurduğunu savunuyorlar.

Yeni enformasyon sistemi sayesinde milyonlarca Pekinlinin şehir içindeki hareketlerinin daha iyi kavranabileceği belirtiliyor. Bilim ve teknoloji komisyonu başkan yardımcısı Li Guoguang yeni kapsama sisteminin başkentteki trafik sıkışıklığını hafifletmelerine yardımcı olacağını, taşıtların yön ve sürüş saatlerinin daha iyi koordine edilebileceğini söylüyor.

Devlet huzursuz

Ancak telekomünikasyon uzmanları trafiği daha iyi kontrol edebilmek için neden 17 milyon Pekinlinin anı anına lokalize edilmesi gerektiğine akıl erdiremiyorlar.

Aboneler ve vatandaşın özel hayatına müdahale etmek anlamına gelen yeni sistemin tamamen gereksiz olduğu söyleyen, ama başına bir şey gelmesinden çekindiği için adını vermek istemeyen Çinli Telekom uzmanı, devletin asıl amacının vatandaşı ve sosyal istikrarı denetleyebilmek olduğunu belirtiyor.

Çin’deki sivil toplum kuruluşu üyeleriyle, rejim aleyhtarları ve yabancı medya mensupları mobil telefon cihazları üzerinden zaten sürekli kontrol altındalar. İnsan hakları savunucuları, cep telefonlarının sinyalleri üzerinden kimin nerede kiminle irtibat kurduğunun zaten takip edildiğini belirtiyorlar. Yeni sistemin tek farkı bu denetleme ağının milyonlarca kişiyi kapsayacak olması. Bu sayede izinsiz toplanmaların yeri ve mitinge katılanların kimliği tespit edilebilecek. Çinli İnsan Hakları Savunucuları örgütünden Wang Songlian devletin muhtemel huzursuzlukları patlak vermeden önleyebilmek için bütün teknolojik imkanları seferber ettiğini söylüyor. Çinli uzman mutlak kontrolun çığırından çıktığını, protesto gösterileri için verilen gizli randevularla haberleşme teknolojisindeki yeniliklerin Ortadoğu’daki huzursuzluklarda oynadığı rolün devleti asabileştirdiğini, belirtiyor.

Orwell'in vizyonu gerçek oldu

Çin medyasındaki haberlerde, kişisel verilerin korunup özel hayatı ilgilendiren bilgilerin açıklanmayacağı belirtilmekle birlikte, yeni sisteme karşı olanlar verilen garantilere güvenmiyor.

Çin’deki cep telefonu üzerinden yapılan kontroller geçtiğimiz yıl sıklaştırılarak, her mobil telefon kullanıcısı kayıt altına alınmıştı. Kontörlü telefon kullanabilmek için de kimlik ibrazı şart. Aynı kurallar gerçi Almanya gibi ülkelerde de var. Ancak Çinli telekomünikasyon uzmanı, Çin yasalarına göre, mobil telefon üzerinden denetleme izninin sadece savcılık tarafından verilebileceğini anlatıyor. Ama aynı devlete geri adım attıracak durumda olmadıklarını da teslim ediyor.

Çin’deki yeni mobil denetleme sisteminin yaz aylarında başkent Pekin’in nüfus yoğunluğu yüksek ilçelerinde başlatılması planlanıyor.

Deutsche Welle Türkçe

Ruth Kirchner/A.Günaltay

Editör: Beklan Kulaksızoğlu