Doğuştan navigasyonlu hayvanlar

Deniz kaplumbağaları yumurta bırakmak için doğdukları kumsallara geri dönerler. Yumurtlamak için binlerce kilometre yüzen deniz kaplumbağaları, yollarını bulmak için Dünya’nın manyetik alanından yararlanıyor.

Caretta Carettalar Dünya’nın manyetik alanını pusula olarak kullanıyorlar. Konuyla ilgili araştırma sonuçlarını "Current Biology" adlı bilim dergisinde yayımlayan Amerikan bilim insanları, bu deniz kaplumbağalarının doğdukları kumsalların şeklini ve özelliklerini kaydettiğini ve açık denizlerdeki göçü, bu verilere göre yönlendirdiğini bildiriyor.

Manyetik algı yeteneği

Deniz kaplumbağaları manyetik algı yetenekleri sayesinde yaklaşık 12 yaşına geldiklerinde doğdukları kumsala tekrar geri dönüyorlar. Bu kumsal binlerce kilometre uzaklıkta olsa bile, deniz kaplumbağaları Dünya’nın manyetik alan çizgilerinin yoğunluğunu ve sapma açısını algılayabiliyorlar. Bu iki etken, yöresine göre değişiyor. Farklı sahil kesitlerinin manyetik verileri de birbirinden farklı oluyor.

Aynı manyetik algı, deniz kaplumbağaları dışında başka hayvanlarda da var. Güvercinlerde örneğin, ya da göçmen kuşlar veya yengeçlerde. Hatta köpekler ve inekler bile bu manyetik alan farklılıklarını "görebiliyorlar". Araştırmacılar, örneğin sığırların, çayırda otlarken belli bir yönde durmayı tercih ettiklerini saptamışlar.

Peki, manyetik alanda sadece çok az bir değişiklik olduğunda deniz kaplumbağaları ne yapıyor? Araştırmacılar bu sorunun cevabını bulabilmek için 1993 ile 2011 yılları arasında Florida kıyılarında incelemeler yapmışlar. Analizler sonucu, manyetik alandaki değişiklikler ile deniz kaplumbağalarının yumurtlama için seçtikleri bölgelerin konumu arasında bir bağlantı olduğu ortaya çıkmış.

'Navigasyon sistemi'nin diğer unsurları

Ancak bu araştırmanın sonuçları, deniz kaplumbağalarının bir refleks sonucu yumurtalarını, kendilerinin yumurtadan çıktıkları yere bıraktıkları anlamına gelmiyor. Zira araştırmacılar, bu noktanın belirlenmesinde ısı, kum kalitesi veya kumsala erişimin kolaylığı gibi çeşitli etkenlerin rol oynadığını kaydediyor.

Biz insanlar için Dünya’nın manyetik alanı tamamen görünmez nitelikte. Tabii bu bizi daha da meraklı kılıyor. Avrupa Uzay Ajansı‘nın (ESA) Swarm misyonu çerçevesinde de manyetik alanın durumunun ve gelişiminin bugüne kadar görülmemiş bir kapsamda incelenmesi öngörülüyor. Bu amaçla yörüngeye oturtulan uydular 2013 yılı sonundan bu yana veri topluyor.


© Deutsche Welle Türkçe

DW/HF/AÜ/AG/NH