Ege’de hedef Ortaklık

Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bakan, bürokrat ve işadamlarından oluşan 320 kişilik bir heyetle Atina'ya yaptığı ziyaretle ilişkilerde yeni bir dönemin temelleri atıldı.

İki ülke arasında ilk kez ortak bakanlar kurulu toplantısı gerçekleştirilirken, turizm, ulaştırma, eğitim, enerji, çevre, kaçak göçle mücadele alanlarında 22 anlaşma, bildiri ve mutabakat zaptına imza koyuldu.

“Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi” olarak adlandırılan ortak bakanlar kurulu toplantılarının yılda bir kez başbakan düzeyinde toplanması ve iki ülke bakanlarının da iki kez görüşmeleri kararlaştırıldı.

İlk bakanlar kurulunun ardından Başbakan Erdoğan ile Yunanistan Başbakanı Yorgo Papandreu Türk-Yunan ilişkilerinde artık yeni bir dönemi başladığını duyurdu.

Yeni dönemin yol haritası belirlendi

Papandreu, sorunları barış yoluyla çözme ve halkların refahı için “çok cesur ve büyük bir adım” attıklarını belirtirken, iki tarafta da var olan siyasi iradeden umutlu olduğunu vurguladı. Erdoğan da Yunanistan’la artık yakınlaşma sürecinin ötesine geçerek, “ortaklık” için çalışmaya başlayacakları umudunu dile getirdi. Erdoğan “Bu tarihi bir an. Yeni bir barış destanı yazmaya kararlıyız” ifadelerini kullandı.

Silah yarışı duracak mı?

Yunanistan'ın içinden geçmekte olduğu ağır ekonomik kriz nedeniyle savunma harcamaları, Erdoğan'ın ziyaretinde öne çıkan konuların başında oldu. Türkiye ile silah rekabetine giren Yunanistan'ın yıllık savunma harcamalarının 6 milyar euroyu aşması tartışma konusu olmuştu.

Başbakan Erdoğan, Papandreu ile ortak basın toplantısında, Ege'de savaş uçaklarının silahsız uçmasını, zaman içerisinde bunların hiç uçmaması önerisini yineledi. Erdoğan şöyle konuştu: “Savunma sanayisine yönelik karşılıklı olarak atılan adımların hepsi, bizi farklı alanlarda yatırımlardan alıkoyuyor. Birimiz yapalım, birimiz yapmasın olmuyor. Açık net konuşmayı seviyorum . Eğitime sağlığa yapılabilir bu yatırımlar… yoksul insanlara aktarılabilir”

Pangalos: “Hayali tehlike”

Yunan Başbakan Yardımcısı Theodore Pangalos da iki ülke arasındaki tehdit algılamalarının silah harcamalarını yükselttiğini belirterek, ''İhtiyacımız olmayan silahları alırken utanç hissediyorum” dedi. Pangalos, “Türklerin de aslında ihtiyaçları olmadığı halde silahlar aldığını biliyorum…Siyasi olarak çözebileceğimiz görüş farklılıklarından kaynaklanan, hayali bir tehlike nedeniyle” ifadelerini kullandı.

“Ege’de uçaklar hiç uçmasın”

İki ülkeyi savaşın eşiğine getiren Ege sorunları da gündeme geldi. Erdoğan, “Zaman zaman karşılıklı hava ihlalleri ne yazık ki yapılıyor. Biz bunları tasvip etmiyoruz. Ege’de Türk uçakları bombasız uçuyor, Yunan uçakları da bombasız uçsun. Zaman içinde de savaş uçakları hiç uçmasın” diye konuştu.Papandreu ise korkuların aşılması gerektiğine vurgu yaptı ve Ege’de it dalaşını artık geçmişte bırakma ve yeni bir geleceği inşa etme umudunu dile getirdi.

Azınlıklar için karşılıklı adımlar

Her iki lider azınlıklar konusunda atılan adımlar hakkında bilgi verirken Başbakan Erdoğan, Rum Ortodoks Patriği Bartholomeos’u “Ekümenik” olarak tanımlamasının kendisini rahatsız edip etmediği sorusuna, “Hayır. Ecdadımızı rahatsız etmemiş, beni de rahatsız etmiyor” yanıtını vererek bir ilke imza attı. Erdoğan ayrıca Atina’ya Diyanet İşleri Başkanı ve Patrik Bartholomeos ile gelmek istediğini ancak zamanlamanın uymadığını söyledi. Bu arada Papandreu Atina’daki Fethiye Camii’nin restorasyonuna destek açıkladı.

Öte yandan Erdoğan, Türk vatandaşı olup ülke dışında yaşayan 50 bin Rum’un diledikleri zaman Türkiye’de yaşayabileceklerini vurguladı. Erdoğan ayrıca Patrikhane’de Sen-Sinod Meclisi üyeliği için başvuruda bulanan yabancı din adımlarına bir iki hafta içinde T.C. vatandaşlığı verileceğini de bildirdi.

Papandreu Heybeliada Ruhban Okulu meselesinin sadece Yunanistan’ın bir kaygısını oluşturmadığını vurguladı ve bu okulun açılmasının aslında Türkiye için bir kazanç olduğunun altını çizdi.

Erdoğan ise Batı Trakya’da müftülerin hükümet tarafından onay almak durumunda olmasını eleştirdi ve “Biz nasıl ki patriği seçme hakkını kendimizde bulmuyorsak, Müslümanların dini liderlerini Yunan hükümeti seçmemeli” sözleriyle sitem etti.

Kıbrıs’ta ortak çözüm iradesi

İki ülke arasında en büyük sorunların başında Kıbrıs sorunu geliyor. Daha önce AB’nin Kıbrıs sorununa karışmasına karşı çıkan Türkiye’nin Başbakanı Erdoğan, görüşmelerin farklı bir zeminde yapılabileceği sinyalini verdi. Görüşmelere BM’nin yanı sıra AB dönem başkanlığının da katılabileceğini belirten Erdoğan’a Papandreu net yanıt vermedi. Yunan Başbakan, ”Garantör ülkeler daha önce Kıbrıslıları böldü. Biz adadaki görüşmelerin olumlu sonuçlanması için elimizden geleni yapacağız” dedi.

AB kararlılığı ve vize isyanı

Başbakan Erdoğan, “AB üyeliği Türkiye’nin stratejik hedefi” derken Papandreu Yunanistan’ın bu konuda Türkiye’yi her zaman desteklediğini vurguladı.

Yunanistan’ın, Türk yeşil pasaportları için vizeyi kaldırması ve bu konuda anlaşmanın ziyaret sırasında imzalanması Türk Başbakanı Erdoğan’ı memnun etti.

Türk Başbakan, AB tarafından Sırbistan’a uygulanan vize muafiyetinin en kısa zamanda Türk vatandaşlarına da uygulanmasını istedi ve AB ile müzakereci olmayan Sırbistan’a uygulanan kolaylığın Türkiye’ye uygulanmamasına sitem etti. Bu konuda gerekli girişimleri yaptıklarını ifade eden Erdoğan, “sonuna kadar gideceğiz” dedi.

Papandreu ise Ege adalarına günübirlik, ya da birkaç günlük ziyaret gerçekleştirecek Türk vatandaşları için vizesiz seyahat imkânı için Schengen ülkeleri ile müzakereleri sürdüreceklerini, bu konuya özel önem verdiklerini vurguladı.

Ekonomide hedef 5 milyar euro

Başbakan Erdoğan ayrıca halen 2,5 milyar dolar düzeyinde olan Yunanistan’la ticareti 5 milyar euro düzeyine çıkarma hedefini dile getirirken, Papandreu da ticaretin gelişmesinin hem iki ülke halkları hem de geniş çevre de halkların refahına büyük katkı sağlayabileceğini söyledi.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Değer Akal / Atina

Editör: Nihat Halıcı