Eski başkan Ronald Reagan öldü

Ronald Reagan’in 1987 yılında, dönemin Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov’a hitaben Berlin’de söylediği ”artık bu duvarı yıkın” sözü, belki de kaçınılmaz olanın, yani doğu ile batı arasındaki demir perdenin kalkacak olmasının ilk işareti sayılabilirdi. Çünkü Reagan, insanların içindeki özgürlük ve demokrasi ateşinin, komünizmin köklerini çürütebileceğine inanıyordu.

Nitekim, partisi Cumhuriyetçiler’in gözünde o sadece Soğuk Savaşı kazanmakla kalmadı, Sovyetler Birliği’ni de dize getiren Başkan oldu. Belki bu tartışmaya açık bir değerlendirme olabilir. Ancak pekçok Amerikalı’nın gönlünde Ronald Reagan, Washington ya da Lincoln gibi büyük başkanlarla aynı safta yer alıyor.

Eski bir aktör

Ronald Reagan, 6 Şubat 1911'de, Nellie ve John Reagan'ın ikinci oğlu olarak Illinois Eyaleti‘ne bağlı Tampico'da dünyaya geldi. Eureka College'den 1932 yılında mezun olan Reagan, 5 yıl boyunca radyoda spiker olarak çalıştı. Ronald Reagan, daha sonra mikrofondan beyaz perdeye transfer oldu ve 1937 yılında ilk filmi ”Love Is on the Air”de rol aldı. Reagan, 26 Ocak 1940'da, aktrist Jane Wyman'la evlendi. Dokuz yıl süren evlilik, boşanmayla sonuçlandı.

Amerikan Hava Kuvvetleri için 1942-1945 yılları arasında eğitim filmleri çeken Reagan, 1947 yılında Sinema Oyuncuları Birliği'nin başkanı oldu. İkinci evliliğini 4 Mart 1952'de yine bir aktristle, Nancy Davis'le yapan Reagan, 1962 yılında Demokrat Parti'den Cumhuriyetçi Parti'ye geçti.

Carter’ı geride bıraktı

Kaliforniya valilik seçimlerinde Demokrat Vali Edmund G. Pat Brown'ı yenilgiye uğratarak vali olan Reagan, 1980 yılındaki başkanlık seçimlerinde, Başkan Jimmy Carter'ı geride bıraktı. Reagan, 20 Şubat 1981'de yemin ederek ABD'nin 40‘ıncı Başkanı oldu. O zamanlar 69 yaşında olan Reagan, Amerikan tarihinin en yaşlı Başkanı olarak göreve başlıyordu. Başkan Reagan, 30 Mart 1981'de, Washington'da bir otelde katıldığı toplantıdan çıkışında uğradığı suikastten yaralı olarak kurtuldu.

Ronald Reagan, 6 Kasım 1984'de yapılan seçimlerde, eski başkan yardımcısı Walter Mondale'yi geçerek yeniden başkan oldu. Reagan, ikinci başkanlık döneminin dolmasının ardından Şubat 1989'da emekliye ayrıldı. ABD'nin en uzun yaşayan başkanı olan Ronald Reagan'a, 5 Kasım 1994'de Alzheimer teşhisi konuldu.

Reagen’ın icraatları

Ronald Reagan’in sekiz yıllık başkanlık dönemindeki bazı icraatları gerek ABD’de gerekse dünyada tartışmalara sahne oldu. Başkan olduğu dönemde, Sandra Day O'Connor'ı, Yüksek Mahkeme'nin ilk kadın yargıcı olarak atadı. Reagan, Ulusal Havacılık İdaresi'ne karşı Ağustos 1981'de greve giden 11 binden fazla hava trafik kontrolörünü işten çıkardı.

Reagan, 1982'de, İngiltere'nin Arjantin'le yaptığı 74 gün savaşında, dönemin İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher'a destek verdi. ABD 1983'te, Karayip adalarındaki solcu bir darbeden sonra bu ülkeyi istila etti. Soğuk Savaş‘ın gölgesi altında geçen ilk başkanlık döneminde, ABD amansız bir silahlanma yarışına girdi.

Sovyetler Birliği’ni “Modern dünyadaki şer odağının merkezi” olarak nitelendirmekten bile geri kalmayan Ronald Reagan, dönemin Sovyet lideri Mihail Gorbaçov'la 1985 yılında Cenevre'de biraraya geldi ve bunu ”ABD-Sovyet ilişkilerinde yeni bir başlangıç” olarak tanımladı.

"İran-gate" skandalı

Almanya'nın başkenti Berlin'de, 1986'da bir diskoteğe yapılan bombalı saldırıda 2 Amerikan askeri ve 1 Türk kadının ölmesi üzerine, ABD savaş uçakları Libya'nın Trablus ve Bingazi şehirlerini bombaladı. İzlanda'da 1986 yılında, ABD-Sovyetler Birliği zirvesi yapıldı. Zirvede, silahlanmanın azaltılması ve Reagan'ın önerdiği Yıldız Savaşları olarak bilinen stratejik savunma girişimi görüşüldü.

Reagan, Kasım 1986'da patlak veren ”İran-gate” skandalıyla zor durumda kaldı. Bazı üst düzey yöneticiler İran'a silah satmakla suçlanarak görevden alındı ve Reagan daha sonra silah satışının ”hata” olduğunu açıkladı. Satıştan elde edilen yaklaşık 30 milyon doların, Nikaragua'ya aktarıldığı ortaya çıktı. 1987'de Washington'da yapılan ABD-Sovyet zirvesinde Reagan ile Gorbaçov, orta menzilli nükleer silahların imhası konusunda anlaşma imzaladılar.

Hastalık dönemi

Görev süresinin dolduğu 1989 yılında emekliye ayrıldığında, büyük bir kamuoyu desteğine sahip olan eski Hollywood aktörü Ronald Reagan, on yıl kadar önce Alzheimer hastalığına yakalandı. Eşi Nancy ile birlikte Kalifornia’daki çiftliğine yereleşen Reagan’in son dönemde hastalığı hayli ilerlemiş, eşini dahi tanıyamaz duruma gelmişti.