Filistin Kurtuluş Örgütü 40 yaşında

Filistin Kurtuluş Örgütü, 28 Mayıs 1964 tarihinde Arap Birliği’nin girişimiyle kuruldu. Ahmet Şukayri başkanlığındaki örgüt 1968 yılına kadar geleneksel Filistin elit kesiminin tartışma forumu olarak kaldı. Devrimci direniş hareketleri ve bu hareketlerin silahlı mücadele talepleri bu forumda fazla dikkate alınmadı. Yaser Arafat ise o dönemde 1965’ten itibaren Lübnan’dan İsrail’e karşı silahlı mücadeleye başlayan El Fetih hareketinin başındaydı. El Fetih, Arafat’ın yönetiminde en güçlü Filistin gerilla hareketi haline geldi.

1967 yılının Haziran ayında İsrail’e karşı verilen altı gün savaşı sonrasında İsrail egemenliği altında yaşayan Arap sayısı 250 binden 1 milyon 300 bine yükselmişti. Ve gerilla hareketinin, İsrail’e karşı savaşın konvansiyonel yöntemlerle kazanılamayacağı tezi doğrulanmış oldu.

Silahlı mücadele kararı

1968 yılında Filistin Milli Konseyi, örgüt çartasını değiştirerek tüm Filistin kurtarılana kadar sürecek silahlı mücadeleye başlanması kararını aldı. Filistin halkının tıbbi bakımı ve eğitim konularında faaliyet gösteren çok sayıda kuruluşun yanı sıra uluslararası ilişkiler, uluslararası güvenlik, askeri operasyonlar, finans, enformasyon gibi alanlarda hükümet kurumu işlevi gören birimler oluşturuldu.

Filistin Arap cephesinde ağırlığını artıran Yaser Arafat, 1969 yılında Filistin Kurtuluş Örgütü’nün başına seçildi, Arafat’ın El Fetih hareketinin yanı sıra çok sayıda direnişçi grup FKÖ çatısı altında toplandı. 1974 yılı, örgütün ve Ortadoğu sorununun tarihinde bir dönüm noktası oldu. Yaser Arafat başkanlığındaki Filistin Kurtuluş Örgütü 1974 Ekim ayındaki Arap Birliği zirvesinde Ortadoğu’daki Filistinliler’in tek meşru temsilcisi ilan edildi.

Arafat’ın BM’deki konuşması

İkinci önemli gelişme bir ay sonra yaşandı. BM Genel Kurulu’nda Filistin konulu bir oturumun açılış konuşmasını yapması için Arafat davet edildi. 13 Kasım 1974’te BM Genel Kurulu’nda 91 dakikalık bir konuşma yapan Arafat tüm dünya gündeminin başına oturdu. Bu konuşmayı tarihi kılan, o ana kadar Filistin sorununun uluslararası politikada üvey çocuk muamelesi görmesi ve ilk kez BM’de bir devlet ya da hükümeti temsil etmediği halde bir kuruluş adına konuşma yapılmasına izin verilmesiydi.

Arafat, dünyada büyük yankı uyandıran konuşmasında üç talepte bulundu: Kendini yönetme hakkı, Filistin topraklarına geri dönüş ve özerk, milli otoritenin kurulması. Konuşmasında, Arap ve Yahudiler’in birlikte laik bir devlet kurmasını isteyen Arafat İsrailli Yahudilere şu çağrıyı yapıyordu: "Filistinli Araplar ile birlikte içinde Hristiyanlar’ın, Yahudi ve Müslümanlar’ın adalet, eşitlik ve kardeşlik içinde yaşadığı demokratik bir devlet içinde biraraya gelmek."

FKÖ devlet politikalarına geçiş yapıyor

Filistin Kurtuluş Örgütü devlet politikalarına geçiş yapıyor, 100’den fazla ülke, başkentlerinde büro açmasına izin veriyordu. FKÖ, BM Genel Kurulu oturumunda Filistin halkının temsilcisi olarak tanınıyor, Filistinliler’in kendini yönetme ve milli bağımsızlık hakları vurgulanıyor ve örgüte BM’de gözlemci statüsü tanınıyordu.

Bu aşama ile birlikte FKÖ hedefine ulaşmak için siyasi ve diplomatik stratejilere ağırlık vermeye başladı. 1988 yılı kasım ayında Filistin Milli Konseyi başkenti Kudüs olan bağımsız Filistin devletini ilan etti. BM’nin 1947 tarihli planı tanındı, terör reddedildi, BM’nin 242 ve 338 sayılı kararları temelinde İsrail ile doğrudan görüşmelere hazır olunduğu açıklandı. Böylelikle İsrail’in varlık hakkı tanınmış, iki devletli çözümün kabul edildiği belirtilmiş oldu.

Barış süreci

1993 yılında barış süreci başladığında FKÖ içinde de bir dönüşüm yaşandı. Örgütün bazı bölümleri yeni kurulan Filistin hükümetinin bakanlıklarına, kurtuluş orduları mensupları da Filistin polis teşkilatına girdi. 1996 yılının Nisan ayında örgüt çartasından İsrail’in varlık hakkını sorgulayan tüm maddeler çıkarıldı. İki yıl sonra 1998’de Filistin’in BM’deki gözlemci statüsü yükseltilerek Filistin temsilcilerine Genel Kurul’daki tartışma oturumlarında konuşma yapma ve cevap hakkı tanındı, Filistin ile ilgili oturumlarda gündem maddeleri getirme ve karar tasarılarına etkide bulunma olanağı tanındı.

FKÖ bugüne kadar Filistin halkının meşru ve tek temsilcisi statüsünü korudu. Kurulan Filistin hükümetinin siyasi karar süreçlerinde önemli bir rol oynayan FKÖ, siyasetin temel çizgilerini belirliyor, Filistin Milli Konseyi ile birlikte en yüksek karar merciini oluşturuyor. Örgüt uluslararası ilişkiler ve müzakerelerde de muhatap konumunu sürdürüyor.