Fischer'den Ortadoğu için barış önerisi

Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer, Akdeniz serbest ticaret bölgesi projesinin Ortadoğu’da tarih yazabileceğini söylüyor. Bu öneri aslında yeni değil. Fischer on gün önce Münih’te yapılan Uluslararası Güvenlik Konferansı'nda da konuyu gündeme getirmişti. Almanya Dışişleri Bakanı, sadece güvenlik konularıyla sınırlı kalınmayıp diyaloğu daha geniş bir temele oturtmanın başarı şansını arttıracağı görüşünde.

Doğal olarak güvenlik konusunun paranteze alınması mümkün değil. İsrail terör saldırılarından korunma gerekçesiyle Filistin topraklarıyla arasına muazzam bir güvenlik duvarı örüyor. Ama son haftalardaki intihar saldırıları, duvar ve dikenli tel çekerek terörün dize getirilemeyeceğini kanıtladı.

Filistin ekonomik bakımdan sırtı yere gelmiş durumda. İsrail de son yılların en ağır ekonomik krizini geçiriyor. Serbest Ticaret Bölgesi kurulması, ekonomik sıkıntıların azaltılmasına yardımcı olabilir. Ama ticaretin bölgeyi kalıcı barışa kavuşturacağını sanmak hata olur. Kaldı ki bu bölgeyi paylaşması önerilen devletler arasındaki sınırlar bile henüz nihai şeklini almadı. Güvenlik Duvarı Batı Şeria’nın içlerine kadar uzanıyor ve Filistin yerleşim birimlerini de birbirinden ayırıyor. Radikal Filistinliler ise İsrail devletinin varolma hakkını tanımaya bile yanaşmıyorlar.

Başbakan Ariel Şaron’un Gazze Şeridi’ndeki bazı yerleşim birimlerini boşaltmakta kararlı görünmesi, uzlaşma şansını arttırabilir mi? Bu güvensiz bölgeden ayrılacak Yahudiler’in Batı Şeria’ya yerleştirilmeyeceğini kim garanti edebilir?

Amerikan yönetimi İsrail’e doğrudan görüşmeler için baskı yapmıyor ve yerleşim birimlerinin tahliye edilmesinden sonra bölgeye radikal Hamas örgütünün hakim olmasından çekiniyor.

Bölgenin çehresini değiştiren her türlü kararda Filistinliler’e danışılması gerekirdi. Batı Şeria’da örülen güvenlik duvarı, arabuluculuğa kalkışan AB’ni rahatsız etmiyor. Birlik Avrupası sadece duvarın güzergahını eleştiriyor.

Şaron ile Kurey arasında yapılması planlanan buluşmanın bölgeye ne kazandıracağı meçhul. İsrail, Gazze Şeridi’ni kısmen boşaltmakla, yol haritasının getirdiği önemli bir yükümlülüğü yerine getirmiş olacak. Bunun karşılığında Filistinliler’in şiddeti bastırmaları ve militan grupları silahsızlandırmaları gerekiyor. Alman Dışişleri Bakanı’nın Serbest Ticaret Bölgesi formülü tatlı bir düş olarak kalsa bile, yol haritası üzerinde atılacak ilk karşılıklı adımlar umutlu bir başlangıç olabilir.