Gana'da petrol sevinci

Geçen yılın 10 Temmuz günü, Gana için tarihi dönüm noktalarından biriydi; çünkü bu Batı Afrika ülkesinde büyük bir petrol rezervinin bulunmuştu. Gana açıklarında bulunan petrolün kalitesi de son derce yüksekti. Ajanslar, Gana'nın bu rezervler sayesinde hem ülke içindeki ihtiyacı karşılayabileceğini hem de ihtiyaç fazlasını satarak büyük paralar kazanabileceğini haber veriyordu. Bu sevindirici haber, tam da Gana'nın 50'inci bağımsızlık yıldönümüne denk gelmişti. İç ihtiyacı karşılamaya yettiği gibi, ihraç etmeye yetecek düzeyde olduğu da gelen haber arasındaydı. Geçen yıl temmuz ayında Gana ayrıca bağımsızlığının da 50’inci yılını kutluyordu. Bu nedenle halk, petrol bulunduğu denizdeki bölgeye "50'inci Yıldönümü Alanı" anlamına gelen "Jubilee Field" adını verdi. Geride kalan bir yıl içinde kimileri geleceğe ümitle bakarken, kimileriyse özellikle fakir halkın daha da fakirleşeceğini düşünüyor.

Ganalı Kwame Ntow Amoah’ın bütün işi rakamlarla. Ofisi, Gana’nın başkenti Akra’nın 55 kilometre doğusundaki Tema kentinde bulunuyor. Bu kent aynı zamanda ülkenin en önemli yük limanına da sahip. Amoah, önünde duran bir haritaya bakıp, üzerindeki yeşil ve kırmızı çizgileri gösteriyor ve “Varil başına en az 85 dolarlık bir petrol fiyatı hesaplıyoruz. Sonra ise kâr elde etmeyi umuyoruz. Araştırma geliştirme alanına 4,5 milyar dolarlık yatırım yaptık. Projenin ilk aşamasından beklediğimiz toplam hâsılat ise 14 milyar dolar“ diye konuşuyor.

800 milyon varillik petrol rezervi

Amoah, Gana Ulusal Petrol Şirketi’nin (GNPC) teknik sorumluluğu yürütüyor. Uzmanlar, Gana kıyılarında 800 milyon varillik bir petrol rezervi bulunduğunu tahmin ediyor. Bu miktar, komşu ülkeler Nijerya ya da Angola’daki petrol rezervlerinin yaklaşık yüzde 10'una tekabül ediyor. Ancak Ganalılar yine de bu durumdan memnun. Ülkede pek çok yabancı petrol şirketi de faaliyet gösteriyor. Bunlardan biri de İngiliz-İrlanda konsorsiyumu Tullow Oil. Şirketin Gana Direktörü Jan Smulders şu saptamayı yapıyor:

“Hem Gana hem de üç petrol firması için bütün bunlar mükemmel. Yani petrol bulunmasının bütün tahminleri ve büyüme beklentilerini değiştirdiğini söylemek istiyorum. Burada bazı komşu ülkelerdeki gibi bir miktar yok tabii ki. Fakat neredeyse hiç petrol üretimi yokken yaklaşık 500 milyon varil gibi yüksek kalitede petrol bulundu. Ve bulunan petrol gerçekten dünya standartlarında.”

2010'da ticari petrol üretimi başlayacak

Aslında Tullow Oil yetkilileri yıllardır, Amerikan, İngiliz ve Rus firmalarını o bölgede çalışma yapmaları için teşvik etmeye çalışıyor. Smulders, 20 yıldan bu yana yapılan çalışmaların ardından Jubilee Field adı verilen bölgedeki petrol rezervlerinin en büyük bulguları olduğunu söylüyor. Firma 2010 yılında ise ticari petrol üretimine başlamayı hedefliyor.

Ve bir otomobille sabah saatlerinde Gana’nın güneyine doğru yola çıkıyoruz. Hedefimiz Takoradi adlı küçük bir şehir. Sürekli kıyıdan ilerliyoruz. Burası başkentten dört saat kadar uzakta bulunuyor. Ve Takoradi kıyılarına ulaştığımızda, kıyının 50 mil kadar önünde bulunan petrol alanı göze çarpıyor.

Yeni Takoradi’nin küçük bir koyunda balıkçı tekneleri var. Ve teknelere çarpan dalgaların sesi duyuluyor. Bu sırada Kojuo Osounje adlı bir Ganalı, kanosuyla kıyıya çıkıyor. Bir kaç balıkçı arkadaşıyla sohbet ediyor. Ve Gana’nın petrol bulunmasından sonra nasıl olacağını hayal ediyor. Osounje, “Bunun ülkemize gelir sağlayacağını düşünüyorum. Ben oldukça yaşlıyım fakat örneğin torunlarım, onlar daha konforlu, daha iyi bir yaşam sürecek“ diyor.

Milyonerler yaratma hayali

Tabii Gana'daki petrolün halka herhangi bir katkısı olmayacağını düşünenler de var. Bunlar arasında pek çok insan hakları savunucusu ve gazeteci de yer alıyor. “The Insight“ adlı haftalık gazetenin editörü Kwesi Pratt, bu konuda diğer ülkelere bakılması gerektiğini söylüyor. Nijerya, Angola ya da Ekvator Ginesi’nde yoksul halkın petrolden hiç bir kazanç sağlamadığını belirten Pratt, Gana’da ileride yaşanabilecekler konusunda da biraz kuşkulu. Pratt, “Petrol bulunduğunda, devlet başkanımızın özel danışmanının ilk tepsi şu olmuştu: Artık milyonerler yaratma fırsatımız var. Evet onlar milyonerler istiyor! Fakat yoksul ve zengin kesim arasındaki uçurumları gidermeyi düşünmüyorlar. Ya da eğitim ve sağlık koşullarını iyileştirmeyi düşünmüyorlar. Sadece milyonerlerden bahsediyorlar. Daha başından, gelecek ile ilgili kötü işaretler anlaşılabiliyor“ diyor.