1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git
Güncel Videolar
Öne çıkan konular
OrtadoğuTürkiye ekonomisi

Grönland'da Amerikan üssü

Regina König6 Ağustos 2004

Güney Grönland’daki İgaliku köyü, bugün ünlü politikacılar ve dolayısıyla güvenlik güçlerinin akınına uğradı. Köyün 50 sakini, ABD, Danimarka ve kısmi özerkliğe sahip Grönland arasındaki savunma işbirliği anlaşmasının güncelleştirilmiş metninin imza töreni sona erdiğinde, rahat bir nefes alacak. Amerikan Hava Savunma Üssü'nün bulunduğu Grönland sömürgecilik, ABD’nin tek süper güç olma çabaları ve Soğuk Savaş'ın acısını çekmiş, Eskiomolar yurtlarından sürülmüş, dünyanın en büyük adasında çevreye zarar verilmişti.

https://p.dw.com/p/AbB8

Toplam 100 kişiden oluşan 30 İnuit, aile1953 yılının Mayıs ayında, dev bir Amerikan üssüne yer açılsın diye Grönland’ın en iyi av koşullarına sahip bölgesinden sürülerek, kuzeye yerleştirildi. Amerikalılar Eskimolar'ın ezelden beri yaşadığı yerleşim bölgesinde "Thule Air Base" adlı üssü inşa etti. Grönland stratejik konumu nedeniyle, Soğuk Savaş sırasında ABD’nin hava savunması için büyük önem taşıyordu. B 36 bombardıman uçaklarının Grönland’dan Sovyetler Birliği topraklarına ulaşması mümkündü.

"Grönland, Kuzey'in en büyük adası. Buz denizinin, geri kalan dünyadan ayırdığı, yüksek kayalıkların ve ebedi soğuğun ülkesi."

Danimarka'nın sömürgesiydi

Amerikalılar’ın reklamını yaptığı Grönland, Danimarka’nın sömürgesiydi. İnuitler, yani Eskimolar hiçbir hakka sahip değildi ve Danimarka, süper güç ABD’nin yoğun baskısı altındaydı. Kopenhag hükümeti Eskimolar'ın yaşadıkları bölgeden sürülmesinin nedenlerini yıllar boyunca gizlemeyi başardı. Eskimolar'ın gönüllü olarak kuzeye göçtüğü anlatıldı. Nükleer silah yerleştirilmesi konusunda da kamuoyu kandırıldı. Danimarka hükümeti Grönland’a nükleer silah yığılmasını resmen reddetmekle birlikte, el altından ABD’ne yeşil ışık yaktı.

Blue Jay operasyonu

Buz dağlarının ardında çağımızın en büyük askeri sırlarından biri yatıyor: "Blue Jay Operasyonu!" . Blue Jay adı altındaki operasyonla, bugün Amerikan füzesavar sisteminin vazgeçilmez bir parçası olan askeri üssü inşa etmek üzere Thule’ye toplam12 bin Amerikalı inşaat işçisi ve asker gönderildi. Bu arada ABD, Thule’deki radar tesisinin güçlendirilmesini planlıyor. Washington bu yöndeki talebini birkaç önce Danimarka’ya bildirdi. Kopenhag hükümeti, bu plana karşı çıkmak niyetinde değil. Çünkü Amerikan üssü hatırı sayılır bir gelir kaynağı. Ancak artık kısmen özerk olan Grönland sakinleri, buna karşı çıkıyor. Bu tepkinin tek nedeni, askeri üs nedeniyle adanın bombalı saldırıya hedef olabilme tehlikesi değil, aynı zamanda Danimarka ve ABD tarafından bir kez daha aldatılma korkusu.

Eskimolara tazminat ödenmesi sözkonusu bile değil. Eskimolar, eski av bölgelerine geri dönmek ve tazminat talebiyle Kopenhag’da açtıkları davayı geçen yıl Aralık ayında kaybettiler. Şimdi haklarını, Strassburg’daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde arıyorlar.