Haniye süreci hızlandıracak

Son iki ayda Filistin’de yaklaşık 100 kişinin canına mal olan Hamas ile El Fetih arasındaki iktidar mücadelesinde yeni bir aşamaya gelindi. El Fetih lideri ve Filistin Özerk Yönetim Konseyi Başkanı Mahmud Abbas ile iktidarda bulunan Hamas’ın siyasi büro şefi Halit Meşal’in geçen hafta Mekke’de iktidar savaşını bitirme ve ulusal birlik hükümeti kurma konusunda anlaşmaya varmalarından sonra, Hamaslı Başbakan İsmail Haniye, Çarşamba günü Abbas’a hükümetinin istifasını sundu. Abbas da Haniye’ye yeni hükümeti kurma görevini verdi. Haniye’nin yeni hükümeti kurması için beş hafta süresi var.

Abbas, yeni hükümetle birlikte Filistin’de barış ve güvenliğin hakim olacağı bir döneminin başlamasını umduğunu söyledi, ayrıca Haniye’yi “Arap Birliği’nin ve uluslararası toplumun kararlarına, Filistin Kurtuluş Örgütü’nün imzasını taşıyan anlaşmalara uymaya“ çağırdı. Abbas’ın kastettiği anlaşmalar İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü arasında 90’lı yılarda imzalanan ve Filistin’in eski lideri Yaser Arafat’ın İsrail’i tanıdığı ibaresini taşıyan sözleşmeler.

Mahmud Abbas konuşmasında sadece Hamas’a mesaj vermekle kalmadı, aynı zamanda İsrail’e de seslendi ve Arap Birliği’nin 2002 yılında İsrail’e yaptığı barış teklifini hatırlattı. Söz konusu teklifte Arap ülkeleri, İsrail’e işgal ettiği bölgeleri boşaltması karşılığında barış ve diplomatik ilişki vadediyordu.

ABD tavır değiştirmedi

Filistin liderinin Hamas’a yaptığı çağrının asıl nedeni Hamas’ın iktidara gelmesi ile kesilen yurt dışı yardımlarını yeniden akışını sağlamak. Filistin yideri son 12 aydır ABD, AB ve İsrail’in uyguladığı mali yaptırımı aşmak için çaba sarfediyor.

Ancak Beyaz Saray Abbas’a bu konuda hemen umutlanamaması gerektiği mesajını verdi. Washington, Filistin’de yeni kurulacak ulusal birlik hükümetiyle ilgili koşullarının değişmediğini açıkladı. Beyaz Saray Sözcüsü Tony Snow ABD’nin iki devletli bir çözümden yana olduğunu hatırlatarak “Filistinliler, İsrail ile birlikte varolan bir devleti hak ediyor. İsrail de İsrail’in varlık hakkını tanıyan, şiddetten vazgeçmiş ve anlaşmalara uyan müzakereci bir ortağı" dedi.

Yakın çevresi bu tavrın Filistin liderini hayal kırıklığına uğrattığı yorumunu yaparken, Abbas kurulacak ulusalbirlik hükümetine ABD ve İsrai’in tepkilerini birinci ağızdan dinlemek için Pazar günü ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ile bir araya gelecek. Rice ardından İsrail Başbakanı Ehud Olmert ile görüşecek. Bu görüşmenin ertesi günü de Kudüs’te üçlü bir zirve yapılacak. Abbas, bu görüşmelerden umutlu. Perşembe günü Filistin televizyonuna konuşan Özerk Yönetim Başkanı, İsrail ile barış görüşmelerinin yakında başlamasını umduğunu söyledi.

İçişleri bakanlığı sorunlu

Ama Filistin’de öncelikle ulusal birlik hükümetinin kurulması gerek. Bunun için tanınan beş haftalık sürenin yetip yetmeyeceği ise belirsiz. Haniye ulusal birlik hükümetini, kendisine tanınan beş haftalık süreden önce kurmayı planladığını belirterek, hükümetin üç haftadan kısa sürede oluşmasını ve parlamentoya sunulmasını umduğunu kaydetti.

Hamas ile El Fetih arasında en büyük sorun yine içişleri bakanlığı olacak gibi görünüyor. İki grup Mekke’de içişleri bakanlığına bağımsız bir uzmanın atanması konsunda anlaşmıştı. Ancak Hamas hala bu bakanlıktan vazgeçmiş değil.

Bunun nedeni ise Gazze Şeridi’ndeki kendisine bağlı 5 bin kişilik Hamas birliğinin kontrolünü kaybetmek istememesi. El Fetih ise bu talebe kesinlikle karşı. Siyasi gözlemciler içişleri bakanlığı nedeniyle yeni bir siyasi krizin yaşanabileceğine işarek ediyor.