Revolution im Bett - Der Siegeszug der Pille

Sözünü ettiğimiz şey doğum kontrol hapı! Bundan tam 50 yıl önce bugün, 19 Ağustos 1961 tarihinde, doğum kontrol hapı önce ABD’de piyasaya sürüldü, çok geçmeden Almanya'ya da geldi. Doğum kontrol hapı batı toplumlarında adeta devrim yarattı; istenmeyen hamileliğin önüne geçilmiş oldu… Ayrıca doğum kontrol hapı olmasaydı, 60’lı yıllardaki “Çiçek Çocuklar”, Woodstock, Savaş Yapma Aşk Yap hareketlerinin ortaya çıkması da mümkün olmayacaktı. Bugün ise gebeliği önleyici ilaç konusu artık olağan sayılıyor.

Hormonlar içeren bir ilaç olan doğum kontrol hapı 70 yaşındaki iki kadın, Amerikalı milyoner Katherine McCormick ile hemşire Margaret Sanger tarafından geliştirildi. Bu iki kişi, hapın seri üretimi için önce farmakologlara sipariş verdi. Farmakologlar ise gebeliği önleme ilacını ilk olarak etik açıdan çok tartışmalı bir biçimde yoksul Puerto Ricolular üzerinde test etti.

Niyet neydi?

Schering adlı ilaç devi “Anovlar” adındaki doğum kontrol hapını ABD’den sonra 1961 yılında ilk kez o zamanki Federal Almanya’da piyasaya sürdü. Schering ilaç holdinginde o dönem görev yapan İtalyan Giuseppe Vita, hapın önceleri sadece kadınların adet dönemlerindeki ağrıların dindirilmesi için satışa çıkarıldığını anlatıyor. Giuseppe Vita, asıl önemli ve yeni olan şeyin, yani hapın gebeliği önleme özelliğinin ise ancak hapın prospektüsü okunduğunda anlaşıldığını anımsıyor:

“Bu bir kandırmaca değildi. Önceleri özellikle İtalya gibi ülkelerde hapın gebeliği önleyici işlevi üzerinde fazla konuşulmuyordu. Daha sonra hap Almanya'da da piyasaya sürüldükten sonra basında bu hapla gebeliğin de önlendiğine dair haberler yayınlandı. Bunun üzerine kadınlar bu hapı doktorlarından talep etmeye başladılar.”

Almanya’nın bölünmüş olduğu o yıllarda doğum kontrol hapı Batı Almanya’da doktorlar tarafından sadece evli ve çok çocuğu olan kadınlar için veriliyordu. Doğu Almanya’da ise her kadının doğum kontrol hapına ulaşması mümkündü. Anja Wagner de bu kadınlardan biriydi:

“Ben yıkılan Demokratik Almanya Cumhuriyeti vatandaşıydım ve orada bu hapı almak çok olağan birşeydi. Yani sorun yoktu. Uzun süreden beri birlikte yaşadığım bir erkek arkadaşım vardı ve bu hap gebeliği önlemek için en mantıklı yoldu.”

Doğum oranlarına nasıl yansıdı?

Batı Almanya’da doğum kontrol hapının kullanılmaya başlamasından sonra doğum oranları 1964 ile 1978 yılları arasında yüzde 46 oranında azaldı. Kadınlar, doğum kontrol hapının gebeliği önleyici etkisi nedeniyle cinsel açıdan her an erkeklerin emrinde olan nesneler olarak görüldüklerinden şikâyetçi olmaya başladılar.

Doğum kontrol hapının önemli yan etkileri de ortaya çıktı. Hapın içerdiği hormonlar kadınların bedenlerine doğrudan etki yaptı. Bunlar kilo artışı, migren, tromboz ve depresyonlar gibi yan etkilerden sadece birkaçıydı. Zira haptaki östrojen oranı bugünkünden 40 kat daha fazlaydı. Ancak doğum kontrol hapı yıllar boyunca geliştirilmeye devam edildi.

Bugün dünya çapında yaklaşık 100 milyon kadının doğum kontrol hapı kullandığı tahmin ediliyor. Doğum kontrol hapı piyasaya sürülüşünün bugünkü 50’nci yılında Almanya'da da hala gebeliği önlemekte kullanılan araçların en başında gelmeye devam ediyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Susanne von Schenck / Çeviri: Çelik Akpınar

Editör: Değer Akal