İngiliz askerler: Kötü muamele gördük

İran tarafından serbest bırakıldıktan sonra ilk kez basının karşısına çıkan İngiliz askerler, İran’da yaptıkları açıklamaların aksine, yakalandıkları sırada Irak karasularında olduklarını söylediler. Basın toplantısı düzenleyen 15 askerden 7’si, gözaltında bulundukları sırada kendilerine kötü muamele edildiğini de ileri sürdüler.

İngiliz askerleri, ayrıca arasında tek kadın olan Faye Turner'ın diğerlerinden ayrı tutulduğu ve kendisine, arkadaşlarının serbest bırakılarak evlerine döndüklerinin söylendiği belirtildi. İngiliz askerlerden Yüzbaşı Chris Air, Turner'ın 4 gün boyunca yalnız olduğuna inandığını söyledi. Teğmen Felix Carman da, gözlerinin bağlandığını ve birbirlerinden ayrı tutulduklarını belirtti.

Askerler, ortak bir açıklama da yaparak, kendilerine "İran sularında olduklarını söylememeleri halinde 7 yıl hapis cezası alabileceklerinin" bildirildiğini öne sürdüler. Çoğu kez geceleri sorgulandıklarını belirten askerler, kendilerine ya istedikleri gibi konuşma ya da 7 yıl hapis gibi iki seçenek tanındığını kaydettiler.

Basra Körfezi'nde gözaltına alındıktan sonra Tahran'da bir cezaevine götürüldüklerini anlatan askerler, gözlerinin ve ellerinin bağlandığını, duvara yaslandırıldıklarını söylediler. Irak sularında yakalandıklarında ısrar eden askerler, psikolojik baskı altında tutulduklarını savundular. İngiliz askerleri, 13 günlük bir siyasi krizin ardından serbest bırakılmış ve dün ülkelerine geri dönmüşlerdi.

Kriz soruşturuluyor

Bu arada İngiltere Kraliyet Donanması, 15 İngiliz askerinin İran tarafından gözaltına alınmasına yol açan koşullar ve gözaltından sonraki gelişmelerle ilgili soruşturma başlatıldığını açıkladı. Savunma Bakanlığı da askerlerin gözaltına alınış sürecinde yaşanan her olayın tek tek ele alınarak, değerlendirileceğini bildirdi. Basra Körfezi'ndeki koalisyon güçlerinin görevlerini sürdürdüğüne işaret eden Bakanlık, 15 İngiliz askerinin kullandığı iki botun halen İran'ın elinde bulunduğunu ifade etti.

İngiliz ordu kaynakları da İngiliz donanmasına mensup askerlerin, gözaltında bulundukları sırada, geçici olarak hücre hapsine kapatıldıklarını kaydetti. Ancak bu konudaki ayrıntıların da araştırıldığı kaydedildi. Londra’da aydınlatılması beklenen bir diğer konu da askerlerden birinin gözaltında bulunduğu sırada haber kanalı Sky’a verdiği röportaj. Kaptan Chris Air, bu röportajında görevlerinin, İran’ın faaliyetlerini izlemeyi de kapsadığını söylemişti. İngiliz Savunma Bakanlığı’ndan buna karşın yapılan açıklamada ise askerlere böyle bir direktif verilmediğini, görevlerinin sadece ticari gemileri kontrol etmek olduğunu dile getirmişti.

İngiliz politikacılar aydınlanması gereketen pek çok soru olduğuna dikkat çekerken, İngiltere Başbakanı Tony Blair ise İran’la gizli bir pazarlık yapıldığı iddialarını geri çeviriyor. Blair, dün yaptığı açıklamada söylentileri yalanlamış ve Tahran yönetimiyle hiçbir pazarlık yapılmadığını dile getirmişti.

Rice’dan İran’a diyalog mesajı

Bu arada ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice'ın, İran’la bakan düzeyinde doğrudan ikili görüşme yapabileceği bildirildi. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Sean McCormack, Rice'ın Irak konusunda yapılacak bakanlar düzeyindeki uluslararası toplantıda, İranlılarla ikili görüşme ihtimalini dışlamadığını söyledi. McCormack, gazetecilere yaptığı açıklamada, "hiçbir belirli diplomatik ilişkiyi dışlamıyoruz. Büyükelçiler düzeyinde bir görüşme olmuştu ve aynı şey bakanlar düzeyinde de olabilir" dedi.

Irak'a komşu ülkeler ve büyük devletlerin temsilcilerinin geçen ay Irak konusunda Bağdat'ta yaptıkları uluslararası toplantı sırasında, o zaman ABD'nin Irak Büyükelçisi olan Zalmay Halilzad'ın, hem İran hem de Suriye heyeti ile kısa görüşmeler yaptığına dikkat çeken McCormack, Rice'ın da aynı şeyi yapmasının mümkün olduğunu söyledi. İran’ın 15 İngiliz denizciyi serbest bırakmasını memnunlukla karşıladıklarını belirten ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, bunun nükleer programları dahil diğer konularda da Tahran'ın tutum değiştirmesine yol açmasını ümit ettiklerini söyledi.