İnsan Hakları Konseyi seçiliyor

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Komisyonu’nun yerine kurulan İnsan Hakları Konseyi, 19 Haziran’da, İsviçre’nin Cenevre kentinde toplanacak. Ancak bu toplantı öncesinde 191 üyeli Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, İnsan Hakları Konseyi’nin üyeleri seçiliyor. BM İnsan Hakları Konseyi’nin kurulması kararı, aylarca süren tartışmalardan sonra, BM Genel Kurulu’nda Mart ayı ortalarında alınmıştı.

İnsan Hakları Konseyi, siyasi etki altında kaldığı ve işlevsiz hale geldiği iddia edilen İnsan Hakları Komisyonu’nun yerini dolduracak bir yeni yapılanma ihtiyacından doğdu. Komisyon’un artık tamamen işlevsiz hale geldiğini söyleyen Amerikalı uluslararası hukuk uzmanı Simon Chesterman, “Ayrıca son zamanlarda İnsan Hakları Komisyonu üyelerini seçimi, siyasetin etkisi altında kalıyordu. Seçim, insan hakları için yapılmıyordu. Amaç daha çok, belirli devletler üzerinde baskı kurabilmekti” diyerek yeni yapılanmanın gerekliliğine işaret etti.

Gizli oylama yapılacak

BM Genel Kurulu’na yardımcı organ niteliğindeki BM İnsan Hakları Konseyi, BM Genel Kurulu tarafından, gizli oy ve salt çoğunlukla seçilecek 47 üyeden oluşacak. Seçimden sonra da üyeler sıkı takip altında olacak. Üç yıllığına seçilecek Konsey üyeleri, en fazla iki dönem görev yapabilecek. İnsan hakları ihllaleri yaşanan bir ülkenin üyeliğinin, Genel Kurul kararıyla askıya alınması mümkün; ancak bunun içinde de Genel Kurul’daki oyların üçte ikisine ihtiyaç var.

İnsan Hakları Komisyonu’nun kaldırılması için en çok çaba harcayan ülkelerden biri de ABD’ydi. Fakat Washington, Konsey’e üyelik ve üyeliğin askıya alınması şartlarını yeterli bulmadığı için, uzun süre İnsan Hakları Konseyi’nin kurulmasına da direndi. Hatta ABD, Mart ayındaki Genel Kurul oylamasında, Konsey’in kurulmasına karşı çıktı. Ancak daha sonra ABD, ilk etapta ABD’nin Konsey’de yer almama kararı aldığını, ancak yakın işbirliği içinde olacaklarını duyurdu.

65 başvuru yapıldı

47 üyelik için şimdiye dek 65 başvuru yapıldı. Afrika’dan gelen talebin azlığı herkesi şaşırtırken, Asya ve Doğu Avrupa’dan yapılan başvurular fazla oldu. Yılda üç kez ve toplanacak olan Konsey, acil durumlarda üyelerin üçte birinin desteğiyle özel toplantıya çağrılabilecek. Konsey’deki sandalyelerin dağılımı bölgelere göre yapıldı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch), sicilleri temiz olmadığı için Azerbaycan, Çin, Küba, Çad, Pakistan, Rusya ve Suudi Arabistan’ın Konsey’e alınmamasını talep etti.