Irak'ın etnik haritası

Irak'ta farklı etnik ve dini grupların oluşturduğu 24.5 milyonluk bir nüfus yaşadığı tahmin ediliyor. Bundan sonraki süreçte Irak’ın geleceğini belirleyici bir etken olacağı görülen etnik ve dini gruplar arasındaki kutuplaşmalar ise Irak savaşından sonra iyice gün ışığına çıktı.

Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesiyle gücünü kaybeden Sünniler’in yerine bundan sonra Şiiler’in ön plana çıkması bekleniyor. Diğer yandan özerkliğini genişletmek isteyen kuzeydeki Kürtler de özerklik alanını genişletme peşinde. Amerikan yönetimi ise Irak’ın demokratikleşmesi açısından 30 Ocak seçimlerine güven duymak istiyor. Farklı etnik grupların oluşturduğu Irak’ın bunu başarıp başaramayacağını zaman gösterecek.

Şiiler

Daha çok Araplar’ın dahil olduğu Şiiler, Irak nüfusunun yüzde 60 ila 65’ini oluşturuyor. Ancak Şiiler, nüfusun büyük bir bölümünü oluşturmalarına karşın Irak’ın yakın tarihinde politik açısından güçlü olamadılar. Sünni bir Arap olan Saddam Hüseyin döneminde baskı altında tutulan Şii grup, Amerikan işgalinden sonra güç kazanmaya başladılar ve 30 Ocak seçimlerinden sonra daha etkin olmaları bekleniyor. Diğer yandan, Irak’ta Şiiler’in başarı kazanması İranlı Şiiler’le ilişkilerinin yakınlaşmasından endişe ediliyor. Nitekim, 1982’de kurulan Irak’ın en etkin Şii hareketi Irak İslami Devrim Konseyi, İran İslam Cumhuriyeti tarafından desteklenmişti.

Sünniler

Saddam Hüseyin devrilinceye dek ülke yönetimini elinde tutan Sünniler ise Irak nüfusunun yaklaşık yüzde 20’sini oluşturuyor. Sünniler’in gücü Irak’ta 1920 yılında İngiliz mandasına girdiği döneme kadar uzanıyor. Irak’ta 1968 yılında Sosyalist Baath Partisi döneminden sonra gelen Saddam rejiminin desteğiyle yönetimde Sünniler’in etkinliği daha da arttı ve özellikle ülkenin kuzeybatısında iyice güç kazandılar. Saddam’ın devrilmesinden sonra Amerikan işgalinden bu yana Irak’taki Sünniler’in en büyük politik gücü ise Irak İslami Partisi. Bundan sonraki dönemde eski güçlerini kazanmaları zor görünen Sünniler, seçimlerin ertelenmesini istiyor. Radikal Sünniler ise seçimlere boykot edeceklerini açıklamışlardı.

Kürtler

Irak’ta bir başka dikkat çeken grup ise Kürtler. Hint – Avrupa soyundan gelen Kürtler, Irak’ın kuzeyinde çoğunluktalar. 19. yüzyıldan bu yana bağımsızlık hayali kuran Kürtler de Saddam rejimi döneminde baskı altında tutuldular. Çoğu Sünni olan Kürtler’in Irak nüfusunun beşte birini oluşturduğu tahmin ediliyor. İki büyük partisi işbirliği kararı alan Kürtler, özerk bir Kürt bölgesini genişletmeyi hedefliyor. Kürtler ayrıca seçimler sırasında kendi parlamentalarını seçecekler.

Türkmenler

Irak nüfusunun yüzde 2’sini oluşturan Türkmenler, 11 yüzyıldan bu yana iki nehir arasındaki bölgede yaşıyorlar ve Türkçe konuşuyorlar, aynı zamanda Türk kültürüne sahipler. Kuzey Irak’ta Musul ve Kerkük şehirleri çevresinde yaşayan Türkmenler, yıllar boyunca tarihlerini ve kültürlerini korumaktalar. Türkmenler’in sıkıntısı ise yaşadıkları Kerkük kentine yerleştirilen Kürtler. Bölgenin demografik yapısının değiştirilmek istendiğini belirten Türkmenler, Kerkük’ün çoğulcu yapısının değişmesinden endişe ediyor. Ankara’nın da bu konuda endişeleri var ve bu konuda ABD’den destek bekliyor.

Hristiyanlar

Irak topraklarında birinci yüzyıldan bugüne dek yaşayan bir başka grup ise Hristiyanlar. Müslümanlar 7. yüzyılda bölgeyi ele geçirmeden önce Hristiyanlar bu bölgede güç sahibiydiler. Ancak bugün Irak’ta sadece yüzde 3 civarında Hristiyan yaşadığı tahmin ediliyor. Çoğu Keldani-Asuri kilisesine bağlı. Ayrıca Suriye Ortodoksları ve Protestanları da ülkede bulunuyor. Ancak birçok Hristiyan'ın saldırı korkusuyla Irak'tan kaçtığı belirtiliyor.