Irak ekonomisi can çekişiyor

Irak – Türkiye sınırından hergün yüzlerce kamyon geçiyor. Türkiye’yi bölgeye bağlayan karayolu Irak’ın ağır aksak işleyen tek can damarı. Suriye ve Ürdün sınırları ise oldukça sessiz hatta ıssız. Kerkük petrolünü Türkiye üzerinden Akdeniz’e ulaştıran yaklaşık bin km. uzunluğundaki petrol boru hattı sabotajlar yüzünden çok az petrol taşıyabiliyor. Güneydeki petrol tesislerinin durumu biraz daha iyi.

Ancak, dünyanın ikinci büyük petrol rezervine sahip olan Irak’ın petrol üretimi savaş öncesinin ambargo dönemindeki rakamlara bile ulaşmadı. Petrol zengini bu ülke hala benzin ve mazot ithal ediyor. Bu örneklerden de Irak ekonomisinin terör ve şiddetin pençesinde kıvrandığı sonucu çıkıyor.

Yabancı sermayeye ihtiyaç var

Irak yabancı sermaye ve teknoloji transferine muhtaç. Temel ihtiyaçları karşılanamayan Iraklılar parasızlık, işsizlik ve eğitimsizlik yüzünden büyük sıkıntı çekiyorlar. 120 milyar doları bulan dış borçları da ekonomiyi felc ediyor. Ülke ekonomisinin belkemiğini oluşturan küçük ve orta ölçekli işletmeler, kredi bulamadıkları ve piyasa ekonomisi kurallarını bilmedikleri için nasıl sipariş alacaklarını bilemiyorlar.

Uluslararası Finans Kurumu Başkanı Peter Woicke, Dünya Bankası ile el ele verip Irak’a yardımcı olmak istediklerini söyledi. Woicke, "Başı darda olanlar küçük işletmeler, nasıl ve nereden kredi alınabileceğini ve rekabet ortamında nasıl çalışıldığını bilmiyorlar. Irak, barış ve güvenliğe kavuşur kavuşmaz danışmanlarımızla küçük işletmelere hizmet vermek istiyoruz" diye konuştu.

Büyük işletmelerde zor durumda

Irak’taki güvensizlik sadece küçük işletmelerin belini bükmüyor. Güçlü organizasyonları sayesinde dev ihaleler almakta zorlanmayan batılı şirketler de can güvenliğini garanti edemeyecekleri elemanlarını bu ülkeye göndermekten çekiniyorlar. Bu nedenle de Irak‘ın ekonomik canlanmanın ateşleyicisi olan altyapıya kavuşması gecikiyor.

Örneğin Alman Siemens şirketi, telefon şebekesini yenileme çalışmalarını ertelemek zorunda kaldı. Washington’daki Alman Sanayi ve Ticaret Odaları Başkanı Robert Bergmann ertelemenin nedenlerini "Telefon bağlantılarını onarıp yenileyecek kimse sürekli olarak sokak sokak dolaşmak zorunda. Gittiği her yerde duvarın arkasında pusuya yatıp onu ürkütmek hatta canına kastetmek isteyen birinin olmayacağını nasıl garanti edersiniz" şeklinde anlattı.

Irak ekonomisinin mevcut potansiyelini değerlendirip nasıl ve ne zaman ayakları üstüne kalkacağı sorusunu kimse cevaplayamıyor. Güvensizlik kadar işgal gücünün dikte ettirdiği hukuki ve siyasi kurallar da tahminde bulunmayı zorlaştırıyor.