Irak hükümeti çatırdıyor mu?

Irak Başbakanı Nuri El Maliki’nin koltuğu sallanıyor mu? Bir yanda ülkedeki şiddet tüm hızıyla sürerken, son dönemde ardarda gelen istifalar bu soruyu gündeme getirdi.

Maliki iktidarının tabanını oluşturan Şii ittifaka bağlı Fadila partisinin 15 milletvekili geçtiğimiz ay istifa etmiş, ardından radikal Şii lider Mukteda El Sadr da altı bakanını hükümetten çekmişti.

Maliki Salı günü de tartışmalı Savunma Bakanı Abdülkadir El Ubeydi’yi görevden almak zorunda kaldı. Sünni bir politikacı olan Ubeydi, Sünni direnişin kalesi olarak bilinen Felluce’deki askeri operasyonlara katılması nedeniyle mezhepdaşları tarafından istenmeyen adam ilan edilmişti. Sünniler, Ubeydi’nin görevden alınmaması durumunda hükümetten çekilme tehdidinde bulunmuştu.

Sadr'ın tutumu ne olacak?

Maliki hükümette kriz olmadığı mesajını vermeye çalışıyor. Bakanlar kurulu toplantısında, istifa eden bakanların yerine en kısa sürede alanında uzman yeni isimlerin atanacağı açıklandı.

Ancak siyasi gözlemciler Sadr’a bağlı bakanların istifasından çok, Sadr yandaşlarının bundan sonraki tutumunun önem kazandığı görüşünde. Son dönemde geri planda kalmayı tercih eden Sadr’ın milislerinin yeniden eylemlere başlaması durumunda ülkenin daha da karışması tehlikesi var.

Mukteda El Sadr, altı bakanını hükümetten çekme nedeni olarak, Başbakan’ın ülkedeki yabancı güçlerin çekilmesi için bir takvim vermeye yanaşmamasını göstermişti.

Sadr taraftarlarının hükümetle arasına mesafe koymasının bir başka nedeni de Maliki’nin uzun süre direttikten sonra operasyonlar konusunda Washington’a boyun eğmesiydi. Şubat ayından bu yana Amerikan ve İngiliz askerleri Sadr’ın milislerine karşı baskın ve saldırılarda daha rahat hareket edebiliyor.

ABD Savunma Bakanı Robert Gates de Sadr’ın bundan sonraki tutumunun önem taşıdığını, Sadr’ın siyasi süreçten çekildiğini düşünmediğini belirtti.

Basra'da da ayaklanma

Aynı anda ülkenin güneyinde de bir başka cephe oluşuyor. Petrol zengini Basra’da çeşitli Şii gruplar arasında yoğun bir güç mücadelesi başladı. Basra’da valiyi göreve getiren ve hem Bağdat hem de Basra’da oldukça bağımsız bir çizgi izleyen Fadila partisi üzerindeki baskı artıyor. Hafta sonunda binlerce kişi valinin görevden alınması için protesto gösterisi düzenledi.

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da Mart ayı sonunda düzenlenen konferansta, Maliki’nin sadece birkaç aylık siyasi ömrünün kaldığı düşüncesi dile getiriliyordu. 2005 Aralık’ında ılımlı bir isim olduğu için göreve getirilen Maliki bir yanda Amerikan yönetimi, rakip Şii gruplar arasındaki çıkar kavgası, bir yanda İran’ın nüfuzu, Kürtler’in bağımsızlık çabaları ve mutsuz Sünniler’in sürekli muhalefeti karşısında giderek daha fazla zorlanıyor.