Irak petrol yasası kimin yararına?

Yıllar süren tartışmaların ardından Irak’ta bakanlar kurulu Pazartsi günü petrol yasa tasarısını kabul etti. Tasarı, petrol gelirlerinin, eyaletler arasında adil olarak dağıtılmasını öngörüyor. Ayrıca Irak’taki petrol piyasasının yabancı yatırımcılara açılması planlanıyor. Tasarının hayata geçirilebilmesi için, Irak parlamentosu tarafından onaylanması gerek. Irak hükümeti, bu yasanın tüm Iraklıların çıkarına olacağını bildirdi.

Irak, dünyanın üçüncü büyük petrol rezervlerine sahip ülkesi. İşletilen yaklaşık 70 petrol yatağından, sadece üçte biri kullanılmış durumda. Ülkede günde yaklaşık iki milyon varil petrol üretiliyor. Önümüzdeki dört yıl içinde, üretimin üç katına çıkartılması planlanıyor. Yani teorik olarak Irak’ı mükemmel bir gelecek bekliyor.

Ancak, gerçekler çok daha farklı. Eski teknik ve yıpranmış araç gereç yüzünden, petrol yataklarının işletilmesinden yeterli randıman alınamıyor. Iraklı uzmanlar, olumsuz ekonomik ve güvenlik koşulları nedeniyle ülkeyi terk etti. Amerikan güçlerinin ülkeye girmesinden bu yana petrol yataklarını ve borularını hedef alan sabotajlar, ciddi bir tehdit oluşturuyor. Terörün yanı sıra yolsuzluk ve rüşvet, ülkenin önemli sorunları arasında bulunuyor.

Washington çıkarını kolluyor

İngiltere Başbakanı Tony Blair, petrolün ülkenin yeniden yapılandırılmasına ve kalkınmasına hizmet edeceğine söz vermişti. ABD Başkanı George W. Bush da, daha geçen yaz, petrol kaynaklarının Iraklılara ait olduğunu vurgulamıştı. ABD eski Dışişleri Bakanı Colin Powell da, Irak’ta kazanıldığı sanılan zaferden kısa bir süre sonra yaptığı açıklamada, ülkeye petrol için girmediklerini söylemişti.

Nitekim ülkede petrolün kaynaklarının paylaşımı yüzünden yaşanan çatışmaların engellenmesi ve kendi çıkarlarını korumak için, petrol yasasının çıkartılmasını destekleyen ABD, tasarının kabul edilmesini memnuniyetle karşıladı. ABD’nin Bağdat Büyükelçisi Zalmay Halilzad, tasarıyı şöyle değerlendirdi: “2003 yılından bu yana ilk kez, Irak’taki gruplar bir araya gelerek uzlaşma sağlamışlardır. Bu yasa, Irak’ın ulusal bütünlüğü için önemli bir temeldir.”

Fakat kimi siyasi gözlemcilere göre Halilzad’ın bu sözleri, ülkedeki gerçeği yansıtmıyor. Zira, yasa tasarına şüpheyle bakanlara göre, Irak gelecekte petrol yatakları ve gelirlerinin denetimini kaybedecek.