1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Irak tam egemenlik yolunda

Carsten Kühntopp / Deutsche Welle2 Ocak 2009

Irak ile ABD ve İngiltere arasında yapılan ikili anlaşmalar dün yürürlüğe girdi. Bu çerçevede Bağdat'ta Yeşil Bölge ile Basra Havalimanı'nın denetimi Iraklılar'a geçti.

https://p.dw.com/p/GQXe
Fotoğraf: AP / DW

Irak’ın başkenti Bağdat’ta eski lider Saddam Hüseyin’in sarayının bulunduğu Yeşil Bölge, Iraklılar için Amerikan işgalinin sembolü sayılıyordu. Ancak 1 Ocak’tan beri Amerika Birleşik Devletleri artık Yeşil Bölge’de kira ödemek zorunda. Kontrol noktalarında denetimler de artık Iraklılar tarafından yapılıyor. Zira Bağdat ile Washington arasında yapılan ikili anlaşma yürürlüğe girdi. Buna göre, 140 bin Amerikan askeri ülkede görev yapmaya devam edecek, ancak Amerikan birliklerinin yetkilerine bazı sınırlamalar getiriliyor. Amerikan güçlerinin çarşamba günü boşalttığı sarayı gezen Irak Başbakanı Nuri El Maliki, "bu bizim bağımsızlık günümüz ve Irak’ın kendi topraklarının her santimetrekaresini yeniden kazanacağı sürecin başlangıcıdır" dedi. Bundan bir yıl önce yabancı birliklerin ülkeyi terk etmelerinin bir hayal olduğunu söyleyen Maliki, şimdi bu hayalin gerçek olduğunu dile getirdi.

ABD'nin yetkilerine sınırlama

Washington ile Bağdat arasında yapılan ikili anlaşmada, Amerikan birliklerinin üç yıla kadar Irak’tan çekilmesi öngörülüyor. Anlaşmada, Amerikan güçlerinin, bundan sonra düzenleyeceği tüm askeri operasyonlar için Irak hükümetinin onayını alması ve her türlü faaliyeti Iraklı yetkililere bildirmesi gerekiyor. Bunların yanı sıra, Amerikan birlikleri, Iraklı yetkililerin izni olmadan, bir evde arama yapamayacak veya bir şüpheliyi gözaltına alamayacak. Amerikan askerlerine yönelik yargı dokunulmazlığı da bu anlaşma ile büyük ölçüde kaldırıldı. Amerikan askerleri üsleri dışında, görevleri başında olmadıkları sırada işledikleri ağır suçlarda, Irak yargısına tabi olacaklar. Ancak bu şüpheli bir Amerikan askerinin doğrudan Iraklı yetkililere teslim edileceği anlamına gelmiyor.

Basra'nın denetimi de Iraklılar'da

Irak’ın güneyinde ise İngiliz birlikleri, Basra Havalimanı’nın denetimini Iraklılar’a devretti. İngiliz komutan, denetimin Iraklılar’a devredilmesinin, bölgede güvenliğin büyük ölçüde sağlandığının bir işareti olduğunu belirtti. Basra Valisi ise ”önemli bir gün” yaşadıklarını kaydetti. Irak Hükümeti, 2008 yılının son günlerinde İngiltere ve Avustralya ile ikili anlaşmalar imzaladı. Anlaşmalarda, bu ülkelere ait birliklerin Temmuz ayının sonuna kadar Irak’tan çekilmesi öngörülüyor. Bu tarihten sonra Irak’ta kalan yabancı birlikler, sadece Amerikan askerlerinden oluşacak.

Yeşil Bölge'ye ilişkin planlar

Iraklı yetkililer, Bağdat’ta yoğun güvenlik önlemleri altında olan Yeşil Bölge’nin sınırlarının daraltılmasını ve kentin bu kesiminde trafiğin rahatlayabilmesi için bazı caddelerin yeniden ulaşıma açılmasını planlıyor. Ancak Yeşil Bölge dışında kalan ve Kırmızı Bölge diye adlandırılan kesimdeki durumun, ne zaman bu planların hayata geçirilmesine olanak sağlayacağı henüz bilinmiyor.

Amerikan birlikleri, artık Iraklı yetkililerin izni olmadan bir evde arama yapamayacak
Amerikan birlikleri, artık Iraklı yetkililerin izni olmadan bir evde arama yapamayacakFotoğraf: AP Graphics
Irak Başbakanı Maliki, "bu bizim bağımsızlık günümüz" dedi
Irak Başbakanı Maliki, "bu bizim bağımsızlık günümüz" dediFotoğraf: AP