Irak'ta anayasa üzerinde uzlaşma
1 Mart 2004
ABD’nin Irak’ta 30 Haziran’da yönetimi tamamen Iraklılar‘a devretmesi için önce yeni ülkenin yeni anayasası üzerinde anlaşmaya varılması gerekiyordu. ABD’nin bu geçiş sürecinin ilk adımlarından biri olan anayasa taslağı üzerindeki anlaşma için belirlediği süre ise iki gün önce dolmuştu. Irak Geçici Yönetim Konseyi bu süreyi aşsa da anayasa üzerinde görüş ayrılıklarının giderildiği ve anlaşma sağlandığı bildirildi.
Ancak varılan anlaşmada bazı tavizler olduğu dikkat çekiyor. İlki ve en çarpıcısı İslam’ın Irak’ın yeni anayasasında oynayacağı rol üzerinde. Şiiler şeriat kurallarının anayasada temel kaynak olmasını isterlerken, varılan anlaşmada ise şeriatın yasama kaynaklarından biri olduğu üzerinde uzlaşıldı. Yapılacak hiçbir kanunun şeriata aykırı olamayacağı yönünde fikir birliği sağlandı.
Temel, federalizm
Diğer çarpıcı nokta ise Kürtler‘in, I. Körfez Savaşı‘ndan bu yana kazandığı özel durumun nasıl devam edeceği ile ilgili. Bu konuda da varılan anlaşmaya göre, seçimle göreve gelecek yeni Irak hükümetine kadar Kürtler özerkliklerini aynen devam ettirecekler.
Taslakta temel olarak ülkede federalizm ilkesinin kabul edildiği yer alırken, ayrıntıların seçimlerle işbaşına gelecek meclisin detaylar üzerinde anlaşmaya varması üzerinde anlaşıldı. Anayasa taslağının geçerli olabilmesi için ise Irak Geçici Yönetim Konseyi’nin ve ABD’li bivil yönetici Paul Bremer’in imzalaması Çarşamba gerekiyor.
Kerkük’ta sokağa çıkma yasağı
Bu arada Türkmenler‘in de haklarının korunacağı konusunda ayrıca bir maddenin anayasada yer alması üzerine gelen haberlerin ardından peşmergeler Kerkük’teki Türkmen cephesinin bürolarını bastı ve kentte sokağa çıkma yasağı getirildi. Kıdemli Büyükelçi Richard Holbrooke ise bu durumu kaygı verici bulduğunu açıkladı.
ABC televizyonuna verdiği demeçte Holbrooke, hep Kürtler‘in üzerinde dikkatlerin toplandığına dikkat çekerken, Türkmenler‘in ise gözden kaçan taraf olduğunu, ama bu ülkede barışın, güvenliğin ve istikrarın sağlanması için önemli bir parçayı teşkil ettiklerine dikkat çekti.