Irak'ta anayasa için süre doluyor

Irak Parlamentosu bir hafta önce sürenin dolmasına yedi dakika kala, anayasa hazırlıklarının bir hafta daha uzatılmasını kararlaştırmıştı. O zamandan bu yana değişen bir şey olmadı. Aslında parlamentonun çalışmaları uzatma yetkisi var, hatta bir Amerikalı uzmana göre ne kadar isterse o kadar uzatabilir.

Ama bunun Bush hükümetinin hoşuna gitmeyeceği biliniyor. Washington, Irak’ın gelecekteki yapısının hazırlanmasında sürelere uyulmasında ısrarlı. Çünkü bu Irak’taki askerlerini geri çekebilmesinin koşulu.

Federalizm tartışmaları

Anayasa tasarısıyla ilgili tartışmalar iki noktaya kilitlenmiş durumda: Federalizm ve şeriat. Irak Parlamentosu Başkanı Haşim el Hassani’ye göre, Şiiler de Kürtler kadar federalizmden yana. Irak Güvenlik Şefi Muvaffak el Rubaie de “Halkların kendi kaderini tayin hakkını desteklediğini, bunun en temel insan hakkı olduğunu” söylüyor ve devam ediyor: “Yerel halk, üstünde yaşadığı zenginliklerden yararlanmalı.”

Şiiler’in çoğunluğunun aksine, Sünniler ise federatif yapıya karşı. Anayasa Komisyonu Başkan Yardımcısı Adnan el Canabi bu konuda uzlaşmanın da zor olduğu, seçmenlerinin de açık kapı bırakmadığını söylüyor.

Şeriatın anayasadaki yeri

İkinci tartışma maddesi ise İslam’ın devlet hukukundaki yeri. Bu konuda önce taviz vermez gözüken Amerikalılar, şimdi ikna olmuşa benziyor. Dolayısıyla “Önemli olan şeriatın anayasanın kaynaklarından biri mi yoksa temeli mi olacağı” noktasına gelindi.

Kürtler ise bu konunun gündeme gelmesine bile sinirleniyor. Tam özerklik konusunda taviz vermeye yanaşırken şimdi bir İslam devletine uyum sağlama zorunluluğu ile karşı karşıyalar. Buna kesinlikle razı olmayacaklarını söylüyorlar, aynı Sünni politikacıların federalizme karşı çıkmaları gibi.

Halk oylaması tehlikeye girebilir

Uzlaşma sağlanamazsa, her iki grup da Ekim ortasındaki halk oylamasında anayasayı engellemeye çalışabilir. Bu durumda, uzlaşma sağlanamazsa, Ekim ayında halk oylaması da tehlikeye girecek. Bir başka ihtimal ise parlamentonun dağıtılıp, yeniden seçimlere gidilmesi. O zaman da şimdiye kadarki takvim tamamen tehlikeye girecek.