1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

İran'ın dini liderinden olumsuz mesaj

Ajanslar21 Ağustos 2006

Batı’nın sabırsızlıkla beklediği, İran’ın öneri paketine cevabını açıklayacağı kritik 22 Ağustos tarihi yaklaşırken, İran'ın dini lideri Hamaney, ülkesinin nükleer programda kendi yoluna devam edeceğini açıkladı. Bu arada Tahran yönetiminin başlattığı askeri harekat ve füze denemesi, gözlemciler tarafından gövde gösterisi olarak yorumlanıyor.

https://p.dw.com/p/AZjj
Ayetullah Hamaney, İran'ın nükleer programının barışçıl amaçlı olduğunu iddia etti.
Ayetullah Hamaney, İran'ın nükleer programının barışçıl amaçlı olduğunu iddia etti.Fotoğraf: AP

22 Ağustos’ta Batı’nın, nükleer faaliyetlerine son vermesine ilişkin öneri paketine cevap vereceğini bildiren Tahran yönetiminden konuyla ilgili sinyal geldi. İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, ülkesinin nükleer programda kendi yoluna devam edeceğini bildirdi. Ayetullah Hamaney, büyük güçlerin, atom bombası peşinde olduğunu bahane ederek ülkesini nükleer teknolojiden mahrum etmeye çalıştıklarını söyledi. “Ama İran Allah'a güvenerek, nükleer enerji konusunda kendi yoluna devam edecek,” diyen Hamaney, İran'ın nükleer programdaki hedefinin barışçıl amaçlı olduğunu ve bununla bütün bölge ülkelerine hizmet edebileceğini kaydetti.

İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki ise ülkesinin uranyum zenginleştirmesiyle ilgili olarak "Değerlendirmelerimizi bitirdik. İşbirliği, müzakere, İran'ın nükleer teknolojiye sahip olma hakkına saygı ve herhangi bir sorunun ortadan kaldırılması temelinde kapsamlı bir çözüm yakalamayı umuyoruz" diye konuştu. Manuçehr Mutteki, Tahran yönetiminin, başta Batılı ülkelerin yaptığı öneriyi memnuniyetle karşıladığını, ancak Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun (UAEK) İran'ın nükleer programıyla ilgili meselenin BM Güvenlik Konseyi'ne havale edilmesini oynaylaması üzerine endişelerinin büyüdüğünü kaydetti.

“Avrupa atmosferi değiştirsin”

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hamid Rıza Asefi de uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin askıya alınmasının söz konusu olmadığını bildirdi. Asefi, BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ve Almanya'nın Haziran başında sunduğu öneri paketine ilişkin soru üzerine, öneriyle olumlu bir atmosfer oluştuğunu, ancak Güvenlik Konseyi’nin İran aleyhine aldığı kararın müzakere sürecini ve atmosferi değiştirdiğini söyledi. Avrupa ülkelerinin Konsey’den karar çıkararak müzakere yöntemiyle yola devam etmek yerine, İran dosyasını Güvenlik Konseyi’ne taşıdıklarını ifade eden Asefi, bunun oluşan olumlu atmosferi değiştirdiğini, ancak yine de müzakereyle sorunun çözülebileceğine inandıklarını kaydetti. Avrupa ülkelerinden müzakere atmosferini eski haline getirmelerini isteyen Asefi, yapılacak görüşmelerde ön koşul kabul etmeyeceklerini belirtti ve her türlü ön koşulun müzakereleri sınırlandırdığını ve sonuca ulaşmayı zorlaştırdığını savundu. Öneri paketi konusundaki incelemelerin sonuna geldiklerini bildiren Asefi, verdikleri söze bağlı olduklarını, belirlenen süre içerisinde öneriye yanıt vereceklerini ifade etti.

BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri ve Almanya’nın sunduğu öneri paketinde, İran’a nükleer programdan vazgeçmesi için bazı teşvikler sunuluyor. BM Güvenlik Konseyi ise Temmuz 2006’da aldığı kararla İran’a uranyum zenginleştirme programını askıya alması ve uluslararası işbirliğine gitmesi için bir ay süre tanımıştı.

Tatbikat ve füze denemesi

Bu arada Tahran yönetimi, geniş çaplı bir askeri tatbikat başlattı. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hamid Rıza Asefi, tatbikatın öneri paketine verilecek yanıtla bağlantısı olmadığını, tatbikatın çok önceden planlandığını söyledi.

Ayrıca İran, karadan karaya kısa menzilli bir füze denedi. İran devlet televizyonu, Farsça 'Yıldırım' anlamına gelen füzenin menzilinin 80 ile 250 kilometre arasında olduğunu ve başkent Tahran'ın 250 kilometre güneybatısındaki Kaşan çölünde denendiğini duyurdu. Seyyar fırlatma rampalarına yerleştirilmiş 10 füzenin görüntülerini yayımlayan televizyon, füzenin İran'ın kendi imkanları ve teknolojisiyle yapıldığını belirtti. Uluslararası uzmanlar ise İran'ın füze teknolojisinin çoğunun dışarıdan ithal edildiğini bildiriyor.
İran'ın nükleer savaş başlığı taşıyabilen Şahab-3 füzelerinin geliştirilmiş versiyonları, 2 bin kilometreyi bulan menzilleriyle İsrail ve Orta Doğu'daki Amerikan askeri mevcudiyetini vurma kapasitesine sahip.