Uran Iran

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın, İran'ı sahip olduğu gizli uranyum zenginleştirme tesisi nedeniyle kınamasından iki gün sonra, İran hükümeti de on yeni uranyum zenginleştirme tesisi inşa edeceğini duyurdu. İran, tesislerden beşinin inşasına önümüzdeki haftalarda başlamayı ve bu tesisler sayesinde uranyum ihtiyacının yüzde yirmisini karşılamayı planlıyor.

İran meclis başkanı Ali Laricani yaşanılan anlaşmazlığın hâlâ diplomatik yollardan çözülebileceğine inandığını, ancak politik oyunların devreye girmesi durumunda İran'ın da tutumunu değiştireceğini belirtti. Laricani, "Atom Enerjisi Ajansı'yla olan işbirliği düzeyimizin azaltılması yönünde bizi adeta zorlayan bir tutum içerisindeler. Bundan sonraki adımlarını dikkatle takip edeceğiz. Bu demode oyunlara son vermedikleri takdirde biz de daha farklı yöntemlere başvuracağız." şeklinde konuştu.

Diyalog kapısı tamamen kapanmadı

İran nükleer enerji konusunda Batı'yla diyalog kapısını tamamen kapatmış değil. Bu durum da İran'ın son hareketinin daha çok Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın kararına tepki olduğunu ortaya koyar nitelikte. Tahran'dan, bir yandan yeni uranyum zenginleştirme tesisleri inşa edileceği bildirilirken, diğer yandan İran'ın nükleer silahların yayılmasını önleme anlaşmasına hâlâ bağlı olduğunun altı çiziliyor. İran’da sürdürülen nükleer denetimler, sadece İran’ın nükleer silahsızlanma antlaşmasına bağlılığını ortaya koyması halinde mümkün.

Ancak uluslararası topumun beklentisi içinde olduğu uzlaşma da kısa vadede kurulacakmış gibi görünmüyor. İran, Batı'nın uzlaşma tekliflerine mesafeli durmayı tercih ediyor. Tahran hükümeti yılbaşında ABD Başkanı Barack Obama'nın uzattığı zeytin dalına kuşkuyla yaklaşmıştı. Uzmanlar, Tahran hükümetinin taraftarlarının desteğini kaybetmemek için "düşman Amerika" imajına ihtiyaç duyduğu yorumunu yapıyor.

Yılsonuna kadar mühlet

Eylül ayında, İran'ın Kum kentinde ikinci bir uranyum zenginleştirme tesisinin olduğu ortaya çıkmış, bu durum Batılı ülkelerin Tahran'ın nükleer emellerinden duyduğu kaygıları artırmıştı.

İran, nükleer yakıt maddelerinin ülkeye geri gönderilmeyeceğinden çekindiği için nükleer malzemenin yurtdışında işlenmesine karşı çıkıyor. Tahran, nükleer malzemenin kanser tedavisi için izotop üretiminde kullanılacağını ileri sürüyor.

BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ile Almanya, -gözetim altında- yurtdışında uranyum zenginleştirme işlemi için sunulan öneriyi İran’ın yılsonuna kadar kabul etmemesi durumunda yaptırım kararı hazırlayacaklarını duyurmuştu. Ancak yaptırımlar konusunda sadece Rusya ile Çin değil, çok sayıda kalkınmakta olan ülke de muhalif tavır alarak, İran’a daha sert yaptırım uygulanmasını engelliyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Ulrich Pick / Çeviri: Banu Ertek

Editör: Ahmet Günaltay