İran nükleer yakıt araştırmalarına başladı

İran, nükleer yakıt çalışmalarına 9 Ocak’ta geri dönüleceğini açıklayarak geçtiğimiz hafta yeniden tüm dikkatleri üzerine çekmişti. Nitekim bugün hükümet sözcüsü Gulamhüseyin Elham bir basın toplantısı düzenleyerek, nükleer yakıt çalışmalarına, planlandığı gibi bu sabahtan itibaren tekrar başlandığını açıkladı.

İran nükleer yakıt araştırmalarının, BM’ye bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu müfettişleri denetiminde yürütüleceğini, bu araştırmaların Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'na üye tüm ülkeler gibi İran’ın da hakkı olduğunu bildirdi. Nükleer tesislerdeki BM mühürlerinin söküldüğü hafta sonunda açıklanmıştı.

İran: Amaç nükleer yakıt

İran bugün başlatılan çalışmaların nükleer yakıt üretimine yönelik olduğunu söylüyor. Batılı diplomatlar ise çalışmanın kapsamının tam olarak belli olmadığını, bu çalışmalar çerçevesinde uranyum zenginleştirme için laboratuvar testleri yapılıyor olabileceğini belirtiyor.

İran'ın bu adımının, Tahran'ın nükleer çalışmalarıyla ilgili dosyanın BM Güvenlik Konseyi’ne devrini ve yaptırımların gündeme gelmesini destekleyen ülkelerin elini güçlendirebileceği belirtiliyor. AB ve Amerikalı yetkililer, İran'ın nükleer yakıt çalışmalarına geri dönmesinin, sorunun diplomatik yoldan çözümünü tehlikeye atacağını ve dosyanın, olası yaptırımlar için BM Güvenlik Konseyi'ne havale edilebileceğini söylemişlerdi.

Güvenlik Konseyi ihtimali zayıf

Gelişmeleri değerlendiren Alman Hristiyan Demokrat Birlik partisinin dış politika uzmanı Ruprecht Polenz ise İran konusunun BM Güvenlik Konseyi’ne havale edilmesi olasılığı konusunda şunları söyledi:

“Şu aşamada bunun olacağını sanmıyorum. Çünkü Batı’nın çok açık bir şekilde çektiği kırmızı çizgi, uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yeniden başlanması. İran şu anki aşamada araştırma faaliyetlerine başladığını, çalışmaların uranyum zenginleştirme ile ilgisi bulunmadığını açıkladı. Ayrıca konunun Güvenlik Konseyi’ne götürülebilmesi için veto yetkisi olan Rusya ve Çin’in de onayının alınması gerekiyor.”

Uranyum zenginleştirme faaliyetleri

İran’ın uranyum zenginleştirme çalışmalarına yeniden başlaması konusunda henüz net bir sonuç çıkmadı. Rusya arabuluculuk girişiminde bulunarak, bu çalışmaların Rusya’da sürdürülmesini teklif etmiş ve görüşmeler başlatılmıştı. İranlı ve Rus heyetlerin haftasonunda yaptıkları görüşmelerden sonuç alınamadığı ve görüşmelere 16 Şubat’ta Moskova’da devam edileceği bildirildi. ABD ve AB tarafından da desteklenen Moskova'nın önerisi, Rusya'da uranyum zenginleştirme çalışması için İran ve Rusya arasında ortak bir şirketin kurulmasını öngörüyor.

Ruprecht Polenz, bu önerinin yaşama geçmesinin zaman kazanmak açısından iyi olacağını belirterek sözlerini şöyle sürdürdü: “Bir sonuca ulaşılırsa zaman kazanılmış olur. İranlılar sürekli değil, ama bir süreliğine uranyum zenginleştirme çalışmalarının Rusya’da gerçekleştirilebileceğini, ardından İran’da çalışmalara devam edilebileceğini düşünüyor. Yine de zaman kazanmış olmak önemli. Sonuçta Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad’ın ebediyen İran’ın başında olmayacağını umuyoruz.“