İran töhmet altında

İran nükleer enerji kurumunun yüksek düzeyli bir yetkilisi uranyum zenginleştirip, nükleer bağımsızlık kazanma yolundaki son adımı da atmak üzere olduklarını açıkladı. Bu yetkilinin belirttiğine göre İsfahan yakınlarındaki nükleer tesisler yüzde 70 kapasiteyle kullanılacak duruma gelmiş bulunuyor.

Muhhammed Genadi adlı bu uzman televizyonda yaptığı açıklamada, Çinli bilimadamlarıyla işbirliğine son vermelerinin üzerinden geçen dört yıl içinde İsfahan’daki tesisleri tamamladıklarını söyledi. İran, bir yandan bu tesisi inşa ederken diğer yandan da uranyum arama çalışmalarına hız vermiş ve Devlet Başkanı Muhammed Hatemi yıl ortalarında uranyum bulduklarını duyurmuştu. Nükleer enerji kurumundan alınan bilgilere göre uranyum madeni 2005’te işletmeye açılacak. Yoğun aramalar sonucunda İran’da toplam dört uranyum yatağı bulundu.

Uranyum barışcıl amaçlar için mi kullanılacak?

Bu verilere göre İran’ın, uranyumun zenginleştirilmesinde kullanılan uranyum heksa florid gazını imal edebilecek duruma gelmiş olması gerekiyor. Bu işlem başlatıldığı takdirde, zenginleştirilmiş uranyumun sadece sivil amaçla mı kullanılabileceği yoksa atom bombası yapımına da elverişli mi olduğunu uranyumun kalitesi belirleyecek. İran, nükleer çalışmalarının münhasıran barışçı amaçlara hizmet ettiğini ve petrol ve doğal gaz rezervleri sınırlı olduğu için yarının enerji ihtiyacını nasıl karşılayacaklarını şimdiden düşünmek zorunda olduklarını söylüyor. ABD İran’ın nükleer silah geliştirmekte olduğunu gizlemeye çalıştığını iddia ederken, İsrail de atom bombası elde etmeye kalkıştığı takdirde İran’ın nükleer tesislerini bombalamakta tereddüt etmeyeceği uyarısında bulunuyor.

AB Tahran’ı ikna edemedi

İran yönetimi AB’nin müdahalesi üzerine atom silahlarının yayılması anlaşması ek protokolünü imzaladıktan kısa süre sonra nükleer enerji politikasını sürdüreceğini duyurmuş ve Avrupa’yı teknolojik yardım vaatlerini yerine getirmemekle suçlamıştı. AB hafta sonundaki uzlaşma önerisinde teknoloji transferine hazır olduğunu duyurduysa da bu açıklama Tahran’ı iknaya yetmedi. İran, dışa bağımlı duruma düşmemek için uranyum zenginleştirme çalışmalarını sürdüreceğini duyurdu.Gerçekten de uluslararası anlaşmalar, uranyum zenginleştirme çalışmalarını yasaklamıyor. Öte yandan İran batılı şirketlerin yarıda bıraktıkları Buşehr nükleer enerji santralını tamamlayabilmek için Rusya’dan yardım istemek zorunda kalmıştı. Bu santralın devreye giriş tarihi yaklaştıkça İsrail’in tesisleri bombalayacağı endişesi de artıyor. Ama bu operasyon Irak’taki tesislerin bombalanması kadar kolay olmayacak. Çünkü İsrail jetlerinin aynı anda birden fazla hedefi tahrip etmeleri gerekecek. İsrail’i menzili içine alan yeni İran füzlereninin hava saldırısı durumunda ateşlenmeyeceğini de kimse garanti edemez.