İran tasarısında uzlaşma sağlandı

BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ABD, İngiltere, Fransa, Çin ve Rusya ile Almanya arasında aylardır devam eden İran pazarlıklarında anlaşma sağlandı. BM’deki 15 üyeli Güvenlik Konseyi’nde görüşülmek üzere uzlaşma sağlanan karar tasarısında, Uluslararası Atom Enerji Ajansı’nın koşullarını yerine getirmesi ve nükleer faaliyetlerini durdurması için 31 Ağustos’a kadar süre tanınıyor.

Tasarıda, İran, 31 Ağustos’a kadar beklentileri yerine getirmezse, BM Sözleşmesi’nin 7’inci bölümünde yer alan 41’inci madde uyarınca, ekonomik ve diplomatik yaptırımlarla tehdit ediliyor. Ancak bu madde, askeri operasyon seçeneğini öngörmüyor. Tasarının kabul edilmesi için Konsey’in 15 ülkesinden 9’unun onay vermesi ve ayrıca daimi üyelerden hiçbirinin veto hakkını kullanmaması gerekiyor. Karar tasarının, Pazartesi günü oylanması bekleniyor.

Rusya: Tasarı, “diyaloğa davet“

İran’a yaptırım uygulanmasına karşı çıkan Rusya’nın BM nezdindeki büyükelçisi Vitali Çurkin, karar tasarısının “diyaloğa davet“ olduğunu söyledi. Tasarının yaptırım tehdidi içermediğini belirten Şurkin, Tahran yönetiminin işbirliğine yanaşmaması durumunda, yaptırım gibi araçları görüşeceğini belirtti.

ABD’nin BM Büyükelçisi John Bolton ise karar tasarısının, Tahran’ın uranyum zenginleştirle faaliyetlerini durdurması açısından bağlayıcı olduğunu ifade etti. Bolton, Tahran nükleer faaliyetlerine son vermezse, Güvenlik Konseyi’nin yaptırımları devreye sokmak için görüşeceğini belirtti.

BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri ve Almanya, karar tasarısı üzerinde aylardır pazarlıklarını sürdürüyordu. ABD, İran’a karşı sert tutum alınmasını isterken, Rusya ve Çin buna karşı çıkıyordu. Ekonomik ilişkileri nedeniyle İran’a yaptırım uygulanmasını istemeyen Rusya ve Çin’in tutumu sayesinde karar tasarısı yumuşatıldı.

İran yanıtını hala vermedi

İran ise 6 Hazirann’da Batı ülkelerinin sunduğu öneriler paketine hala yanıtını vermedi. Öneri paketinde, uranyum zenginleştirmekten vazgeçmesi durumunda İran’a ekonomik kolaylıklar sağlanması öngörülüyor. Ancak uranyum zenginleştirmenin hakkı olduğunu savunan İran, önerileri olumlu bulduğunu, ancak bazı değişiklikler yapılması gerektiğini belirtmişti.

Bu arada Almanya’nın eski Dışişleri Bakanı Joschka Fischer'in 31 Temmuz Pazartesi günü İran'a gideceği bildirildi. Nükleer enerji görüşmelerinde eskiden İran heyetinin başkanlığını yapan Hasan Ruhani tarafından İran'a davet edildiği belirtilen Fischer'in, aralarında İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki'nin de bulunduğu üst düzey hükümet yetkilileriyle görüşmesi bekleniyor.