1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

İran taviz vermiyor

Derleyen: Ahmet Günaltay10 Ağustos 2005

İran’ın İsfahan’daki uranyum işleme tesislerini yeniden devreye sokmasıyla uzun süredir AB ile Tahran yönetimi arasında yaşanan gerginlik te kopma raddesine geldi.

https://p.dw.com/p/Aadj
İsfahan'daki nükleer santral bugünden itibaren tam kapasiteyle çalışıyor
İsfahan'daki nükleer santral bugünden itibaren tam kapasiteyle çalışıyorFotoğraf: AP

Guvernerlör kurulunun İran’ı nükleer politikasından dolayı kınama kararı alamaması üzerine Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed Baradey, İran’ı tek taraflı adımlar atmaması ve müzakere masasına dönmesi hususunda uyarmakla yetinmek zorunda kaldı.

AB'nin teklifi

AB, atom bombası yapımınında da kullanılabildiği için İran’ı uranyum zenginleştirme çalışmalarından vazgeçirtmeye çalışmaktaydı ve elektrik üretimi için gerekli yakıt çubuklarını İran’a vermeye hazır olduğunu duyurmuştu.

İran kulak tıkamıştı

Anlaşmmalara uygun davrandığı sürece kimsenin kendini uranyum işlemekten alıkoyamayacağını duyuran İran çağrılara kulaklarını tıkayarak İsfahan’daki tesislerini yeniden devreye soktu.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı sözcüsüne de bundan ve İsfahan tesislerindeki denetleme kameralarının denenmesine fırsat verilmemesinden duydukları üzüntüyü dile getirmek düşüyordu.

İran’ın yönetim değişikliğinden sonra daha katı bir tutum izleyeceğini kestiren Amerikan yönetiminin atom enerjisi ajansındaki temsilcisi Gregory Schulte, Tahran ile diyalogdda AB’ni temsil eden Almanya, İngiltere ve Fransa ile birlikte İran’a nasıl daha fazla baskı yapılabileceğini görüşeceklerini duyurdu.

ABD'nin tepkisi

Avrupalı müttefiklerinin, İran ile ilgili endişelerini paylaştıklarını dile getiren Amerikan temsilci, bundan böşyle atacakları adımları koordine ettiklerini belirttikten sonra, ‘İran’ın uluslararası yükümlülüklerini göz ardı edip nükleer silah geliştirmesine izin verilemeyeceğini’ söyledi.

İran'dan ABD'ye suçlama

İran Heyet Başkanı Sirus Nasıri ise iki yüzlülükle suçladığı ABD’ni eleştirirken CNN televizyonuna şunları söyledi:

’ABD, hiç tereddüt etmeden atom bombası atıp milyonları birkaç saniyede kül etmiş tek nükleer güçtür. ABD kimseye nükleer programı hakkında neyin doğru, neyin yanlış olduğunu söyleyecek konumda değildir.’

İran’ın açıkça kafa tuttuğu Washington yönetimi AB’nin arabuluculuk girişimlerinden henüz ümidini kesmiş değil. Başkan Bush çabalarından dolayı Avrupalı müttefiklerine teşekkür ettiği demecinde, İran’ın yola gelmemesi durumunda anlaşmazlığı BM Güvenlik Konseyi’ne götürebileceklerini söyledi.

Başkan Bush İran’ın uluslararası kurallara uymadığının ortaya çıktığını ve bu ülkenin nükleer çalışmalarını kuşkuyla izlediklerini belirttikten sonra AB üçlüsünden yeniden, nükleer programından vazgeçmesi için İran’a ısrarla baskı yapmalarını istedi.

İsfahan'ın fonksiyonu

İsfahandaki tesisler uranyum dönüşümünde kullanılıyor. İran çıkardığı uranyum cevherini burada öğütüp santrifüjden geçirerek uranyum heksa florid gazına dönüştürüyor. Radyoaktif yoğunluk arttırıcı zenginleştirme işlemi ise başka tesislerde yapılıyor. Uzmanlar bu ayrıntının çok önemli olduğunu çünkü bu hafta yeniden devreye giren İsfahan tesislerindeki işlemlerin uranyuma santral ya da atom bombası yakıtı olma özelliği kazandırmadığını hatırlatıyorlar.