"İran'a yönelik yaptırımlar artırılmalı"

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun İran’ın nükleer programına ilişkin raporunda, "kurumun, İran'ın nükleer bombayı harekete geçirebilecek sistemlerin geliştirilmesi yönünde faaliyetlerde bulunduğuna dair yabancı istihbarat birimleri ve kendi araştırmaları sonucu elde edilen güvenilir bilgilere" sahip olduğu belirtildi.

2003 yılı öncesinde bu faaliyetlerin planlı bir program altında yürütüldüğü yönünde işaretler bulunduğu belirtilen raporda, bu faaliyetlerin hâlâ yürütülüyor olabileceği kaydedildi.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Yukiya Amano, yönetim kurulu üyelerine yazılı olarak sunduğu raporunda, İran'ın nükleer tesislerinde ''nükleer silah sahibi olmaya yönelik birçok deney yaptığı ve bazılarında başarıya ulaştığı yolunda güvenilir kaynaklardan bilgi elde ettiklerini'' belirtti.

Raporun, 17-18 Kasım tarihleri arasında Viyana'da yapılması planlanan yönetim kurulu olağan toplantısında da üye ülkelere sunularak tartışmaya açılacağı belirtiliyor.

Almanya'nın İran politikası

İran'ın nükleer programına dair endişelerin artması, İsrail ile İran arasındaki ilişkilerin yeniden gergin bir sürece girmesine neden olurken, İran'a askerî müdahale seçeneğini de bu tartışmalar bağlamında gündeme getirdi.

Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle, raporun açıklanmasından kısa bir süre önce Deutsche Welle'ye verdiği demeçte, Almanya'nın İran politikasını değerlendirdi.

Westerwelle, "İran sürekli olarak nükleer enerjiyi sadece sivil amaçlarla kullandığını savunuyor. Oysa yıllardan beri bunun aksini gösteren ve İran'ın esas hedefinin atom bombası üretmek olduğunu iddia eden tezler ortaya atılıyor. Siz bu tezlere katılıyor musunuz?" yönündeki soruya, "Ne olursa olsun İran'ın nükleer açıdan silahlanması tehlikesini göze alamayız. Bu sebeple uluslararası toplum da bu konuda çok kararlı bir şekilde hareket ediyor. Avrupalılar olarak yaptırımları da bu yüzden devreye soktuk. Eğer konu yeniden gündeme gelir ve rapordan yeniden İran'ın böyle bir program üzerinde çalıştığı sonucu çıkarsa, şüphesiz biz de Avrupa'da yeni bir yaptırım dalgasının hazırlıklarına başlarız" yanıtını verdi.

"Yaptırımlar siyasî açıdan mantıklı tek seçenek"

Yaptırımların şu anda siyasî olarak mümkün ve mantıklı tek seçenek olduğunu kaydeden Westerwelle, "Bir yandan da İran’a yönelik askerî müdahale seçeneğinin gündeme geldiğini, askeri operasyonların konuşulduğunu görüyoruz. Bense bu tip tartışmalardan özellikle kaçınılmasında ısrarcıyım. Böyle tartışmaların bir yararı olacağını düşünmüyorum. Aksine bu tartışmalar hedeflenenden çok daha farklı bir sonucu getirir. Bunlar Ahmedinejad rejiminin istikrarını sarsmak yerine, daha da güçlenmesini sağlar ki, bu hiç de akıllıca olmaz" ifadelerini kullandı.

Almanya Dışişleri Bakanı "Bu öneriyi aynı açıklıkla İsraillilere de yapabilir misiniz?" sorusuna ise şu yanıtı verdi: "Ben de birçok mevkidaşım gibi şimdiye kadar birçok kez bunu açıkça ifade ettim. Kişisel görüşmelerimizde de askerî bir seçeneğin bizim açımızdan kesinlikle söz konusu olmadığına dikkat çektim. Bir konuda politik olarak ya da yaptırımlarla yanıt vermek kimi zaman çok daha etkili olabiliyor. Üstelik bu çok daha akıllıca... Çok ciddi bir durumla karşı karşıyayız. Tartışmasız bu noktada uluslararası toplum olarak sadece birlikte hareket edebilir ve tepki gösterebiliriz. Öte yandan İsrail söz konusu olduğunda bizim özel bir sorumluluğumuz olduğu yadsınamaz. Ancak bu konuda İran'ın yeterli şeffaflığı sağlamadığını düşünüyoruz. Bu nedenle İran’ın şeffaflığın sağlanması için çabalamaması halinde yeni bir yaptırım dalgasının devreye sokulması gerekebilir. Bu bağlamda Almanya, Avrupa Birliği çapında da öncü konumdadır."

Rusya ve Çin'in rolü

Rusya ve Çin gibi ülkeler yaptırımların katılaştırılmasına karşı. Westerwelle, bu konuda, "Çok can alıcı bir konuya parmak bastınız. Biz diğer müttefiklerimizle yaptırım seçeneğinde ısrar etmeye devam edeceğiz. Şu anda yapılan spekülasyonların yayımlanan raporla tasdik edilmesi halinde İran'a ve İran yönetimine yönelik baskıyı artıracağız. Zira biz Batı olarak, demokrasiler olarak İran’ın nükleer silahlanmasını kesinlikle kabul edemeyiz. Buna sanki sıradan bir olaymış gibi yaklaşamayız. Böyle bir durumda yaptırımlar ağırlaştırılacaktır. Dışişleri bakanları olarak şu anda bunun için çalışıyoruz" şeklinde konuştu.

Yaptırımları uluslararası topluluk olarak hep beraber hayata geçirmek istediklerini kaydeden Westerwelle, "Ancak bu söz konusu olamazsa, o zaman bunu sadece müttefiklerimizle birlikte yapmaktan başka seçeneğimiz kalmıyor" dedi.

© Deutsche Welle Türkçe

Werner Sonne / Çeviri: Banu Ertek

Editör: Başak Özay