İran'da devrim havası

Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarının açıklanmasından bu yana İran’da tepkiler azalacağına daha da şiddetleniyor. Her gün binlerce İranlı sokaklarda gösteriler düzenliyor. Üstelik İçişleri Bakanlığı’nın yasaklamalarına aldırış etmeden. Saatler 22.00’yi göstermeden kısa bir süre önce yüz binlerce İranlı, evlerinin çatısının üzerine çıkarak sloganlar atıyor. Bu durum, dört günden beri devam ediyor; üstelik yükselen sesler giderek daha da gürleşiyor. Aralarından biri “Diktatöre ölüm“ diye bağırıyor.

İran’da artık sadece Musevi taraftarlarının değil Ahmedinejad yanlılarının da gösteriler düzenlemeye başlaması, ülkede gerilimi daha da artırıyor. Çünkü iki grup arasında şiddetli çatışmalar yaşanmasından endişe ediliyor. Güvenlik güçleri ile göstericiler arasındaki çatışmalarda en az yedi kişi ölürken, onlarca kişi yaralandı. Gösteriler sırasında çıkan olaylarda çok sayıda banka ve iş yeri tahrip edildi. Belediye otobüsleri ile özel araçlar ateşe verildi.

Musevi taraftarları bir bir tutuklanıyor

Tutuklanan Musevi taraftarlarının sayısı da artıyor. Bugün iki önemli İranlı reformcu Muhammed Rıza Celayipur ve Said Leylaz da tutuklandı. Sosyolog olan Celayipur ile siyaset ve ekonomi alanında önemli bir uzman olan Leylaz aynı zamanda ülkenin önde gelen gazetecileri arasında gösteriliyor.

İran’da hem yerli hem de yabancı basın üzerindeki baskı da artmış durumda. Devrim Muhafızları, seçim sonrası ilk kez bir bildiri yayınlayarak, İran'daki haber siteleri ile blog yazarlarını uyardı. Gerilimi artıracak tüm içeriklerin sayfalardan kaldırılması istendi.

İranlı reformcuların internet sayfaları ile bloglar ve Facebook ile Twitter gibi sosyal paylaşım siteleri, İranlıların dünyayı protestolar hakkında bilgilendirebilmeleri için en önemli kaynak. Hükümet, yabancı basın mensuplarının ofislerinden çıkıp protestolarla ilgili haber yazmalarını da yasaklamıştı.

Ahmedinejad Moskova’yı ziyaret etti

İran’da bu olaylar yaşanırken, Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ise Şangay İşbirliği Örgütü’nün toplantısına katılmak üzere Moskova’ya gitti. Gözlemciler, İran Cumhurbaşkanı'nın tüm dünyaya "ülkemde her şey kontrol altında, o nedenle ben de rahatlıkla dış gezilere çıkabiliyorum" mesajı vermeye çalıştığını belirtiyor.

Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev, İranlı mevkidaşını oldukça dostane bir biçimde karşıladı. Samimi davranışlarıyla dikkat çeken ikili fotoğraf çekiminde de gülümseyerek poz verdiler.

Obama endişeli

Ancak tüm bu samimiyete karşın Medvedev’in Ahmedinejad ile baş başa görüşmemesi dikkat çekti. Mahmud Ahmedinejad’ın Moskova’ya bir gün geç gelmesi nedeniyle zaman darlığını gerekçe gösteren Medvedev, İran Cumhurbaşkanı ile ikili görüşme yapmadı. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov yaptığı açıklamada, bu ziyareti, Moskova ile Tahran arasındaki geleneksel dostluk ilişkilerinin bir yansıması olarak değerlendirdi.

İran’da yaşanan gerilim Avrupa ve ABD’de de endişe yaratmaya devam ediyor. AB cephesi "usulsüzlük iddialarının gün ışığına çıkarılması" çağrıları yaparken, ABD Başkanı Barack Obama ise yaşananlar nedeniyle duyduğu endişeyi şöyle dile getirdi:

“Televizyon ekranlarında izlediğim şiddet görüntüleri nedeniyle derin üzüntü içerisindeyim. Demokratik süreç, ifade özgürlüğü, insanların barışçıl bir şekilde muhalif görüşlere sahip olabilme hakkı - tüm bunların evrensel değerler olduğunu ve saygı duyulması gerektiğini düşünüyorum.”


BS/MÇ/DW/ap/afp/a.a