1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

150211 Iran Lage Analyse

15 Şubat 2011

İran'da pazartesi günü reformcuların gösterilerinin sert bir şekilde bastırılmasının ardından bazı İranlı milletvekilleri daha da ileri giderek, muhalefet liderlerinin ölüm cezasına çarptırılmasını talep etti.

https://p.dw.com/p/10Hbh
İranlı muhalif liderler Mir Hüseyin Musevi (sağda) ve Mehdi Kerrubi üzerinde baskı artıyorFotoğraf: www.sahamnews.org

İran resmi basın kuruluşlarının verdiği bilgiye göre talebe gerekçe olarak, Mısır ve Tunus'taki gösterilere destek vermek amacıyla muhalefet tarafından düzenlenen protestolar için resmi izin alınmaması gösterildi.

İran hükümeti Mısır ve Tunus'taki protestolara her ne kadar destek verdiğini açıklasa da, benzer protestoların kendi ülkelerinde yapılmasına izin vermiyor. İranlı muhalif liderler Mir Hüseyin Musevi ve Mehdi Kerrubi'nin önderliğinde daha fazla demokrasi için barış içinde düzenlenmek istenen protesto gösterileri, İranlı güvenlik güçleri tarafından sert bir biçimde bastırılmıştı. Güvenlik güçleri göz yaşartıcı gaz kullanmış, çıkan olaylar sırasında en az iki kişi hayatını kaybetmişti. Bazı İranlı milletvekilleri şimdi de muhalefet liderlerinin ölüm cezasına çarptırılmasını talep ediyor.

Yeşil hareket sürüyor

2009 yılında İran'da yapılan tartışmalı devlet başkanlığı seçimlerinden bu yana daha fazla demokrasi için reform yanlıları tarafından başlatılan "Yeşil hareket" İran hükümetinin tüm baskısına rağmen devam ediyor. Tahranlı Fateme Govarai muhalif liderlerin idam edilmesi talebinin altında hükümetin protestolardan duyduğu çekincenin yattığına işaret etti.

Govarai "Bence pazartesi günü düzenlenen gösteriler hükümetin uykularını kaçırdı. Mecliste olaylarla ilgilenen bir komisyon kuruldu. Ardından muhalefet liderlerini korkutmaya ve üzerlerinde baskı sağlamaya yönelik girişimler geldi. Söz konusu ceza talebinin uygulanacağını düşünmüyorum. Çünkü bunun hükümete olumsuz birçok etkisi olur" dedi.

İran ve Batılı ülkeler arasında yaşanan gerginlik nedeniyle İran'daki protestolar özel bir konuma sahip. Berlin'de yaşayan İran uzmanı Mehran Barati bastırılmak için ne yapılırsa yapılsın, siyasi reformlar gerçekleşene kadar İran'daki protestoların sona ermeyeceği görüşünde. Barati "Bu hareket sona ermeyecek. İranlılar 30 yıldan beri bekliyor. Artık zamanı geldi. İnsanlar haklarını istiyor. Rejim bunu reddetmeye devam ettiği sürece, protestolar dinmeyecek. Burada sorulması gereken soru ‘Ne zamana kadar?'. 2 ay mı, 3 ya da 6 ay mı? Yoksa sadece 2 hafta mı? Bunu kestirebilmek mümkün değil" açıklamasını yaptı.

Devrim muhafızları çözülüyor mu?

Öte yandan Barati, İran'da reform yapılmasının Mısır ya da Tunus kadar kolay olmayacağının da altını çizdi. Barati bunu nedenini şöyle açıkladı: "Mısır'daki protestoların başarıya kavuşmasının temelinde muhalefet ile ordu yönetimi arasında söze dökülmemiş bir işbirliği bulunması yatıyordu. Bu nedenle protestolar şiddetle bastırılmadı. İran'da durum böyle değil. İran'daki silahlı güçler yani devrim muhafızları bir çeşit sindirme ve yok etme işlevi görüyor. Bu acımasız ordunun halkla dayanışma göstereceğine dair en ufak bir belirti bile yok"

Ancak Fateme Govarai bu görüşe katılmıyor. Govarai son dönemde bazı devrim muhafızlarının da düşüncelerinin değişmeye başladığına dair haberler aldıklarını kaydetti. Govarai "Kulağımıza devrim muhafızlarının katı düşüncelerinde de bazı kırılmalar yaşandığıyla ilgili haberler geliyor. Bu sayede muhaliflere yönelik şiddet ve baskıların da azalmasını bekliyoruz" şeklinde konuştu.

İran'daki demokratikleşme sürecinin önünde daha uzun bir yol bulunsa da, İranlı gençler Yeşil Hareket'ten vazgeçmek niyetinde görünmüyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Shahrame Ahadi / Çeviri: Banu Ertek

Editör: Ahmet Günatay