İsrail üzerinde "Dökme Kurşun" baskısı

İsrail’de Goldstone raporu siyasi gündemin ilk sıralarına yerleşmiş durumda. Geçtiğimiz yıl Aralık ayında İsrail’in Hamas kontrolündeki Gazze’ye yönelik başlattığı “Dökme Kurşun” operasyonunda bin 400’ü aşkın Filistinli hayatını kaybetmiş, Nisan ayında İsrail ordusunun başlattığı kurum içi soruşturma ise sivillerin hedef alınmadığı ve ölenlerin çoğunu Hamaslı militanların oluşturduğu sonucuna vararak kapatılmıştı.

Güney Afrikalı yargıç Richard Goldstone başkanlığındaki heyetin hazırladığı ve BM İnsan Hakları Konseyi’nde geçtiğimiz hafta sonunda kabul edilen rapor ise İsrail ordusunu, sivilleri hedef almak, orantısız güç kullanmak ve insan hakları ihlallerinde bulunmakla suçluyor. BM’nin en yüksek karar alma organı olan Güvenlik Konseyi’ne sevkedilen rapor, İsrail ve Hamas taraflarının kendiliklerinden soruşturma açıp olayları açığa kavuşturmamaları durumunda konunun Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne havale edilmesini öngörüyor.

İsrail güvenlik kabinesi raporu tartışıyor

Artan uluslararası baskı karşısında toplanan İsrail güvenlik kabinesi, bağımsız bir soruşturma komisyonu oluşturulması fikrini tartıştı. Hararetli tartışmalara sahne olan toplantıda, Goldstone raporunun olası hukuki ve diplomatik sonuçları da masaya yatırıldı.

İsrail medyasında yer alan haberlere göre, Benyamin Netanyahu başkanlığındaki sağ milliyetçi koalisyon hükümeti, bağımsız bir komisyon kurma konusunda ikiye bölünmüş durumda. İsrail Radyosu da başını Savunma Bakanı Ehud Barak’ın çektiği çok sayıda bakanın bağımsız komisyon fikrini reddettiğini bildirdi. Barak’ın, “Böyle bir soruşturma komisyonu kurulması, kendi ordumuza güvenmediğimizin işareti olarak algılanabilir” çekincesini dile getirdiği belirtiliyor.

Gazze savaşı sırasında dışişleri bakanı olan şimdiki muhalefet lideri Tzipi Livni ise Netanyahu hükümetini, İsrail dış politikasına ve devletin çıkarlarına zarar vermekle suçladı. Livni, bağımsız soruşturma komisyonu kurulmasıyla ilgili görüşlerini ise şöyle dile getirdi: “Bu, ordunun müdafaası konusunda bir testtir. Bu komisyon, Goldstone raporunu yalanlamak değil de tasdik etmek üzere oluşturulursa yararı olmaz. Ama bu komisyon, raporu tekzip etmeyi ve ordunun müdafaasını güvenceye almayı başarırsa, o zaman makbuldür.”

BM İnsan Hakları Konseyi’nden geçen ve Güvenlik Konseyi’ne sevkedilen raporun hem Güvenlik Konseyi hem de Genel Kurul’da gündeme alınması Netanyahu hükümetine baskıyı daha da artıracak. Başbakan Netanyahu, bu durumun Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi savcılarına, İsrailli yöneticilere karşı dava açmak için zemin hazırlayacağını düşünüyor.

Goldstone’dan çağrı

Goldstone raporunu hazırlayan ekibin başkanı, Güney Afrikalı yargıç Richard Goldstone ise İsrail’i harekete geçmeye çağırmış ve “İsrail’in kendi soruşturmasını açmasını, dünyaca tanınan, açık ve şeffaf bir soruşturma yürütmesini dilerim. İsrail, tabii ki bunu yapabilecek durumdadır. Geçmişte yapmıştır da” demişti.

İsrail’in önde gelen gazetelerinde yer alan yorumlarda Başbakan Netanyahu, Goldstone raporunun dış politik etkilerini yanlış hesaplamış olmakla suçlanıyor. Yedioth Ahronoth gazetesi, Netanyahu’nun daha suçlamaların ilk ortaya çıktığı dönemde konuyu askeri soruşturmayla geçiştirmek yerine kapsamlı bir şekilde inceletmesi gerektiğini belirterek, “zamanında yapmadığı şeyi şimdi yapmak zorunda bırakılacağı” değerlendirmesinde bulunuyor.

Clemens Verenkotte / Tel Aviv, Çeviren: Beklan Kulaksızoğlu

Editör: Ahmet Günaltay