İsrail’de yüzbinler sokaklara döküldü

6 hafta önce Tel Aviv’in merkezinde çadır kurarak hayat pahalılığını ve yüksek kiraları protesto etmeye başlayan göstericiler, Cumartesi akşamı yüz binleri meydanlara toplamayı başardı.

Tel Aviv, Kudüs, Hayfa, Afula gibi büyük kentler başta olmak üzere, ülkenin kuzeyinden güneyine 20'ye yakın merkezde yapılan gösterilere yaklaşık 450 bin kişi katıldı. Son yılların en büyük katılımlı gösterileri, Netanyahu hükümeti üzerinde baskıyı artırdı.

Gösterilerin en büyüğünün düzenlendiği Tel Aviv'de, en büyük meydanlardan ''Medina''yı dolduran yaklaşık 300 bin kişilik kalabalık içinde pek çok gösterici, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'yu istifaya davet eden posterler taşıdı. Göstericiler sık sık ''halk sosyal adalet istiyor'', ''Sadaka değil, sosyal adalet istiyoruz'' sloganlarını tekrarladı.

Protesto hareketinin öncülerinden İsrail Ulusal Öğrenci Derneği Başkanı İtzik Şmueli, ülkenin tarihi bir dönüm noktasında olduğunu belirtirken, ''Biz yeni İsraillileriz. Tek istediğimiz bu ülkede onurlu bir şekilde yaşamak. Bırakın da bu ülkede yaşayalım'' derken, Netanyahu'ya ''Bize gerçek çözümler getirene kadar bu protesto sürecek'' diye seslendi.

“2011 yazının umudu”

Kurduğu çadırla, sosyal protesto hareketlerinin ilk kıvılcımını ateşleyen Dafni Leaf de ''İsrail  toplumunun kırmızı çizgisine vardığını'' ve ''artık yeter'' dediğini belirtti. Leaf, gösterileri, ''Bu 2011 yazının bir umudu'' diye de tanımladı.

Polis, Tel Aviv'deki gösteride büyük güvenlik önlemleri alırken, birçok yolu akşamın erken saatlerinde barikatlar kurarak kapattı. İki polis helikopteri meydanın üzerini turlarken, bir zeplinle gösteri havadan kameralarla denetlendi.

Protesto gösterisine saatler kala, İsrail muhalefetinin lideri, Kadima Partisi Başkanı Tzipi Livni, Facebook'tan partililerine gösterilere katılma çağrısı yapmış ve protestocuların, İsrail'in ihtiyacı olan değişikliği getirdiğini belirtmişti.

İsrail parlamentosunun Arap milletvekillerinden Ahmed Tibi'nin de partisi Ra'am Ta'al'ın destekçileri ile protesto gösterilerinde yer aldığı bildirildi. Tibi'nin ''Sosyal adalet, öncelik verilen konularda bir değişiklik yapmayı ve azınlıkla çoğunluk arasındaki uçurumu kapatmayı gerektirir'' dediği de kaydedildi.

Protestolar alternatif getirir mi?

Temmuz ayında, yüksek kiralara karşı çadırların kurulması ile başlayan protestolar, gün geçtikçe kitlesellik kazanırken, talepler de artıyor. Göstericiler artık yalnızca yüksek kiraları değil, hayat pahalılığını, sağlık ve eğitim sistemindeki sorunları ve özellikle de yüksek vergileri protesto ediyor. Muhalefetin sözcüleri, hükümetin neo-liberal politikalarının değişmesini, ekonomi ve sosyal konularda, devletin daha fazla sorumluluk almasını talep ediyor.

Maariv gazetesinde protesto gösterilerini değerlendiren siyasi gözlemci Aviad Pohoryles, kitlesel gösterilerin siyaset dünyasını nasıl şekillendireceğinin zaman içinde anlaşılacağını kaydetti. “Bu muhalefet grubu içerisinden, imkân ve yeteneklere sahip bir alternatif liderliğin çıkıp çıkmayacağı şu an için belirsiz. Geçmişin artık fosilleşmiş koalisyon hükümetlerini ezip geçecek yeni bir siyasi gücün yeşermekte olup olmadığını da şu anda bilemiyoruz” diyen Pohoryles, “Ancak her halükarda, bir sonraki seçimlerin sonuçları, öncekilerden farklı olacaktır” değerlendirmesini yaptı. 

Netanyahu'dan reform sözü

İsrail'in Kanal 10 televizyonu, Başbakan Benyamin Netanyahu'nun yardımcılarıyla birlikte gösterileri değerlendirdiğini,  bazı ekonomik reformları yıl sonuna dek hayata geçirmeyi hedeflediğini duyurdu.

İsrail radyosuna konuşan bir hükümet sözcüsü, göstericilerin taleplerinin tümüyle karşılanmasının mümkün olmadığını, belirlenecek öncelikler doğrultusunda adım atacaklarını kaydetti. 

© Deutsche Welle Türkçe

DW/dpa/AFP/AA, AŞ/BK