Japonya'da tarihi seçim

Japonya'da, pazar günü yapılacak genel seçimlerde tarihi bir değişim bekleniyor. Siyasi gözlemciler ve anketlere göre, neredeyse 54 yıldır iktidar koltuğunu kimseye kaptırmayan Liberal Demokrat Parti'nin (LPD) hezimete uğraması ve muhalefetteki Japon Demokrat Partisi'nin (JDP) meclisin üçte iki çoğunluğunu ele geçirmesi yüksek bir olasılık. Seçime gidilmesi için temmuz ayında feshedilen mecliste Yukio Hatoyama liderliğindeki Japon Demokrat Partisi'nin 112, Başbakan Taro Aso liderliğindeki iktidar partisinin 300 sandalyesi bulunuyordu. Pazar günkü seçimlerde koltuk sayısının aksi yönde değişmesi bekleniyor.

Liberal Demokrat Parti ve Japon Demokrat Partisi başkanlarının büyükbabaları da yıllar önce iktidar mücadelesi vermişti. 1950'li yılların başında kurulan Liberal Demokrat Parti, yıllarca iktidar koltuğunu kimseye kaptırmadı. Büyükbabalarının iktidar yarışını şimdi de torunlar, Taro Aso ve Yukio Hatoyama sürdürüyor. Yani bir bakıma "dedelerinden torunlarına miras kalan" bir iktidar mücadelesi yaşanıyor. 30 Ağustos'ta iki rakip arasında, tarihi bir karşılaşma yaşanacak gibi görünüyor. Japon Demokrat Partisi’nin mecliste 300'ün üzerinde koltuğa sahip olacağını düşünen siyasi gözlemci Minoru Morita, bu tahminini şöyle gerekçelendiriyor:

"Bu durum, sadece halkın, Taro Aso yönetimindeki Komeito ve Liberal Demokrat Parti koalisyon hükümetinden bıkmış olmasından kaynaklanmıyor. İnsanlar ayrıca, Liberal Demokrat Parti’nin onlarca yıldır devam eden politikasına karşı da sessiz bir öfke içerisindeler.”

İki aday da siyasi geçmişe sahip bir aileden geliyor

Seçimlerde 480 milletvekili belirlenecek. Son anketlere göre, muhalefetteki Japon Demokrat Partisi, 300'ün üzerinde milletvekili çıkarabilecekmiş gibi görünüyor. Yukio Hatoyama, Japon Demokrat Partisi'ni 1996 yılında kurdu. Hatoyama’nın partiyi kurmak için kendi malvarlığından da büyük miktarda para harcadığı iddia ediliyor. Çünkü Hatoyama, sadece siyasi geçmişi olan bir aileden gelmiyor, ayrıca Bridgestone firmasının kurucusunun kızı olan annesi çok zengin bir kadındı.

Siyasi gözlemci Morita'ya göre, muhalif Hatoyama, girişimci ruhu ve kararlılık yönleri gelişmemiş bir politikacı. Buna rağmen, samimiyeti ve esnekliğinin halk tarafından olumlu karşılandığını belirten Morita, ancak iktidara geldiği takdirde, Hatoyama’nın sözünü geçirme kabiliyeti ve kolayca pes etmeme gibi özelliklere ihtiyacı olacağını ifade ediyor. Oysa ki Hatoyama, diğer insanlardan kolayca etkilenen bir kişi olarak değerlendiriliyor.

Başbakan Taro Aso da siyasi arenada önemli bir yere sahip olan bir ailenin üyesi. Ayrıca ailesi, uzun bir süredir büyük bir şirketin de yönetiminde. Aso, 1976 yılındaki Olimpiyat Oyunları'nda ülkesini atıcılık dalında temsil etmiş eski bir sporcu. Aso’nun, Liberal Demokrat Parti’nin genel başkanı olabilmek için dört deneme yapması gerekti ve nihayet bir yıl önce başbakanlık koltuğuna oturmayı başardı. Taro Aso, gücünün farkında ve zorluklardan kolayca yılmayan bir yapıya sahip. Ancak konuşmalarında sık sık pot kırması, parti içindeki muhalifleri tarafından da eleştiriliyor.

İki parti arasındaki bakış açısı farkı

Liberal Demokrat Parti, seçimlerde yenilgiye uğradığı takdirde, Aso’nun parti başkanlığını bırakması bekleniyor. Tokyo merkezli Japonya Araştırmaları Enstitüsü adlı Alman kuruluşundan Axel Klein, Liberal Demokrat Parti ve Japon Demokrat Partisi arasındaki farkın bakış açısı olduğunu belirtiyor:

"Liberal Demokrat Parti'nin bir perspektifi var. 'Öncelikle ekonominin iyileşmesini sağlamalıyız' diye düşünüyorlar. Bu sayede pastanın daha da büyüyeceğini ve herkesin, dilimlerden pay alabileceğini savunuyorlar. Buna karşın, Demokratlar her şeye tam aksi bir şekilde bakıyor ve şöyle diyorlar: ‘Öncelikle, yurtiçi talebi canlandırmalıyız. Bu sayede insanlara daha fazla para verebilir, tüketimi artırabilir ve ekonomiyi iyileştirebiliriz.’ ”

İki partili seçime geçiş mi?

Japonya’da pazar günü beklenen iktidar değişikliği, otomatik olarak iki partili sisteme geçiş anlamına gelmiyor. Ancak siyasi gözlemci Minoru Morita, iktidardaki Liberal Demokrat Parti’nin açık bir yenilgisi durumunda, bir başka olasılığın daha söz konusu olduğunu belirtiyor:

"Eğer Liberal Demokrat Parti, birkaç ankette çıkan sonuçlardaki gibi 100’ün altında koltuğa sahip olursa, bu durumda Liberal Demokrat Parti'nin parti yapısını koruması zor olacaktır. Hatta parti, siyasi arenadan silinebilir bile.”

Peter Kujath / Tokyo - Çeviri: Başak Sezen

Editör: Murat Çelikkafa