1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Kıbrıs'ta mülkiyet davalarına karşı yeni yöntem

Selim Sayarı / Lefkoşa21 Haziran 2006

Kıbrıs sorununun temelini oluşturan mülkiyet konusunda tarihi bir gelişme yaşandı ve Türk tarafı başvuruda bulunan 2 Rum’a toprağını iade etmeyi kararlaştırdı. Ayrıca AİHM’ye başvuran Rum Ksenidis Arestis için de 460 bin Kıbrıs Lirası, yaklaşık 1 milyon 610 bin yeni Türk lirası tazminat önerildi.

https://p.dw.com/p/AZtV
Türk tarafı, AİHM'ye yapılan başvuruların önüne geçmek istiyor
Türk tarafı, AİHM'ye yapılan başvuruların önüne geçmek istiyorFotoğraf: European Communities, 1995-2003

Rumların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) Türkiye aleyhinde açtıkları mülkiyet davalarının önüne geçilmesi ve bu amaçla Kuzey Kıbrıs’ta iç hukuk yolu oluşturulması için kurulan Mal Tazmin Komisyonu, iki Rum’a topraklarının iade edilmesini, 1 Rum’a da tazminat ödenmesini kararlaştırdı. Komisyon, ayrıca Avrupa İnsan Haklari Mahkemesi’ne başvuran Rum Ksenidis Arestis için 460 bin Kıbrıs Lirası, yaklaşık 1 milyon 610 bin yeni Türk lirası tazminat önerdi.

Rumlara mal iadesi öngören yasanın, anayasaya uygunluğunun ilgili mahkeme tarafından onaylanmasının hemen ardından açıklanan kararlar uyarınca iki Rum’a, Girne’nin doğusunda çoğunluğunu Türkiye kökenlilerin oluşturduğu Tatlısu köyündeki arazileri iade edilecek. Kuzey Kıbrıs’daki mallarını geri alan Rumlar, isterlerse Kuzey’e dönebilecekler ve arazilerini kullanabilecekler.

Tazminat önerisi

Toplam 16 başvurudan 3’ünü karara bağlayan komisyon, mal iadesinin yanı sıra 1 Rum’a da tazminat ödenmesini kararlaştırdı. 5’i Türk 2’si yabancı üyelerden kurulu komisyon, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde karar bekleyen Rum Ksenidis Arestis’in kapalı Maraş bölgesindeki arazileri için de 1 milyon 610 bin lira tutarında tazminat önerdi.

Tazminatın yarısı Arestis’in arazilerinin değerine karşılık, diğer yarısı da malların 1974’ten bu yana kullanılamamasından kaynaklanan kayıplar için öngörüldü. Kuzey Kıbrıs’taki komisyonun kararları, başvuru sahibi Rumların itirazı halinde Kuzey Kıbrıs’taki yüksek idare mahkemesine götürülebiliyor. Bu noktada da uzlaşma olmazsa Rumlara Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yolu açılıyor.

Tarihi bir aşama

Rumlara ilk kez mal iadesiyle Kıbrıs sorununda önemli bir aşamaya gelinmiş oldu. Zira devlet kontrolündeki araziler “hemen iade” kapsamına giriyor ve bunlar Kuzey Kıbrıs topraklarının yüzde 4’ünü oluşturuyor. Kıbrıs’taki gözlemcilere göre, yüzde 4’lük devlet arazilerinin Rumlara iadesi durumunda, Türk tarafı müzakere etmeksizin büyük bir toprak tavizi vermiş olacak.

Rumlara toprak iadesi ve tazminat öngören komisyonun çalışmaları Türkiye açısından da büyük önem taşıyor. Zira Avrupa İnsan Haklari Mahkemesi’ne başvuran Rumlar, mallarının 1974’teki Barış Harekatı sonrasında Türkiye tarafından işgal edildiğini savunuyor ve bundan Ankara’yı sorumlu tutuyor. AİHM’deki Rum mülkiyet davalarının sonucunda Türkiye tazminat ödemeye mahkum oluyor. Türkiye hükümeti, 2003 yılında AIHM kararı uyarınca Rum Titina Loizidu’ya 1 milyon Euro tazminat ödemişti.

AİHM gündeminde Rumların Türkiye aleyhine yaptığı bin 400 başvuru bulunuyor. Rumların talep ettiği tazminat tutarının 1,5 milyar euro’ya ulaşacağı tahmin ediliyor. Kuzey Kıbrıs’taki Mal Tazmin Komisyonu’nun AİHM tarafından da geçerli bir iç hukuk yolu olarak kabul edilmesi halinde Rumların AİHM yerine komisyona başvurmaları istenecek.