Kaliningrad'da "mini zirve"

Kaliningrad, Estonya, Letonya ve Litvanya’nın güneyinde Polonya’nın da hemen kuzeyinde yer alıyor. Bu küçük, ama jeostratejik açıdan önemli bölge halen Rusya Federasyonu’na ait, fakat ülkeyle hiç bir toprak bağlantısı yok. Almanlar’ın “Königsberg“, Ruslar’ın ise “Kaliningrad“ olarak adlandırdığı kentin 750’inci kuruluş yıldönümü, görkemli törenlerle kutlandı.

Kaliningrad’da geçtiğimiz Cuma gününden bu yana devam eden 750’inci yıl şenlikleri kapsamındaki kutlama törenlerine davet edilen Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac ve Almanya Başbakanı Gerhard Schröder, evsahibi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le üçlü bir zirve gerçekleştirdiler.

Kaliningrad’a bağlı sayfiye beldesi Svetlogorsk’daki görüşmede, Fransa Cumhurbaşkanı Chirac, dünyadaki dengeler açısından Rusya ile AB arasında ilişkilerin iyi bir düzeyde seyretmesinin şart olduğunu ifade etti. Almanya Başbakanı Schröder ise Rusya ve AB'nin ekonomi, kültür, yasal alanlardaki ilişkisinin Kaliningrad'ın refahı için de önem taşıdığını kaydetti. Putin de AB Anayasası'yla ilgili son olaylar ışığında, Rusya'nın AB ile ilişkisi konusunda Chirac ve Schröder'in görüşlerini almaktan çok memnun olduğunu söyledi.

G-8 Zirvesi’ne hazırlık

İskoçya’da Çarşamba günü başlayacak olan G-8 Zirvesi’nin ön hazırlığı olarak da nitelendirilebilecek Kaliningrad Zirvesi’nde dünya gündemini meşgul eden uluslararası konular da gündeme geldi. Küresel iklimin korunması konusunda Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, 6 Temmuz'da İskoçya'da başlayacak G-8 Zirvesi’nde iklim değişikliği konusunda anlaşmaya varmanın yakın olduğunu söyledi.

Üçlü zirve sonrası bir basın toplantısı düzenleyen Chirac görüşmede, İran konusunun da gündeme geldiğini söyledi. Fransa, İngiltere ve Almanya'nın silahsızlanma isteklerine uygun olarak bir çözüm bulmakta kararlı olduğunu belirten Chirac, bu çözümün, üç ülke ve İran arasında normal ve güven ilişkileri bağlamında bulunması gerektiğini, Rusya'nın İran karşısında izlediği politikayı da desteklediklerini ifade etti.

Kaliningrad buluşmasında ele alınan bir başka konu olan Almanya'nın BM Güvenlik Konseyi daimi üyeliğine talip olması hakkında da Chirac, ABD Başkanı George Bush'un “Hiçbir ülkenin BM Güvenlik Konseyi üyeliğine karşı olmadığını“ dile getirmesinden memnuniyet duyduğunu belirtti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise “Almanya'nın Güvenlik Konseyi'nde daimi üyeliğini destekleyeceğiz. Bu konu, G-8 zirvesine de taşınacak“ şeklinde konuştu.

Rusya’nın sınır sorunu

Rusya – Fransa - Almanya zirvesinde ele alınan konulardan biri de Rusya’nın Estonya ile yaşadığı sınır sorunuydu. Estonya ile kara ve deniz sınırlarıyla ilgili iki ay önce imzaladığı iki sınır anlaşmasından imzasını çekme kararı alan Rusya Devlet Başkanı Putin, Estonya Parlamentosu’nda Rusya sınırına ilişkin yasa metninin onaylanmasının kesinlikle kabul edilemez olduğunu belirtti. Rusya ile Estonya, yaklaşık on yıl süren gizli pazarlıkların ardından geçtiğimiz ay bu konudaki anlaşmayı imzalamışlardı.

Rusya, geçen hafta Estonya Parlamentosu’nda onaylanan bu konudaki yasa metninin gerçekle bağdaşmayan kabul edilemez noktalar içerdiğini öne sürmüş ve Estonya Parlamentosu’nun tutumunun, bu anlaşmanın Rus Parlamentosu’nun onayına sunulmasını imkansız kıldığını belirtmişti. Moskova'nın bu kararının nedeni olarak, Estonya'nın bu yasa metnine, 15 yıl önceki Estonya Parlamentosu’nda onaylanan “Estonya'nın, eski SSCB'nin saldırganlığının kurbanı olduğu ve yasadışı olarak SSCB'ye katıldığına“ dair bir karara atıfta bulunulan bir ek yapması gösteriliyor.

Polonya Devlet Başkanı Aleksander Kwasniewski'nin toplantıya davet edilmemesi konusunda da Putin, bu toplantının Rusya, Fransa ve Almanya arasında olduğunu bu nedenle Kwasniewski'nin çağırılmadığını söyledi. Bu konuda Putin, Chirac ve Schröder'in de desteğini aldı. Chirac, “Rusya Devlet Başkanı, bu geleneksel üçlü görüşme için Kaliningrad'ı seçti. Bu konuda kimsenin yorum yapabileceğini düşünmüyorum“ derken Schröder de “Putin, davet edeceği kişiyi seçebilir“ diye konuştu.

Kant unutulmadı

Üç liderin programı sadece zirveyle sınırlı değildi. Kaliningrad Üniversitesi bünyesindeki bir yüksekokula, bu kentte doğan ünlü Alman düşünür Immanuel Kant’ın adının verilmesi dolayısıyla düzenlenen törene katılan Almanya Başbakanı Gerhard Schröder, yaptığı konuşmada böyle bir zamanda kendisinin davet edilmesinden çok etkilendiğini dile getirdi. Schröder daha sonra Kant’ın Kaliningrad’da bulunan mezarını da ziyaret etti.

Temelleri 1255 yılında atılan ve “Aydınlanma Felsefesi“nin ünlü Alman düşünürü Immanuel Kant’ın memleketi olan şehir, 1945 yılına kadar Alman topraklarına aitti. Sovyet ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sonunda işgal edilen bölgenin Königsberg olan adı 1946’da Kaliningrad olarak değiştirildi.