Karaciç hakim karşısına çıkıyor

Yüz bin kişinin ölümüne ve 2 milyon 200 bin kişinin yurdundan sürülmesine neden olan Bosna savaşının dosyaları yeniden açılıyor. Soykırımla suçlanan eski Bosnalı Sırp lider Radovan Karaciç’in yargılanmasına Lahey’deki eski Yugoslavya için kurulan Savaş Suçları Mahkemesi'nde bugün başlanıyor.

13 yıllık firarın ardından geçtiğimiz yıl Temmuz ayında Belgrad’da yakalanan Karaciç, Ekim ayında başlayan davayı, savunma için kendisine yeterli süre tanınmadığı gerekçesiyle boykot etmiş ve duruşmalara katılmamıştı. 64 yaşındaki Karaciç, aradan geçen zamanda toplam 2 buçuk milyon sayfalık materyal edindi.

Karaciç’in hukuk danışmanı dava öncesinde yaptığı açıklamada savunmanın ana hatlarını anlattı. Karaciç savunmasını, “Yaşanan savaş, Sırplar’ın istemediği bir iç savaştı ve Bosnalı Sırplar sadece diğerlerinin eylemlerine karşılık verdi” temeline oturtuyor. Karaciç savunmasında, dönemin Boşnak lideri Aliya İzzetbegoviç’in, Bosna’nın statüsünü değiştirmek ve bir Müslüman Bosna Cumhuriyeti kurabilmek için savaşa ihtiyaç duyduğunu da iddia ediyor.

“Büyük Sırbistan” hedefi

Mahkeme savcısı Alan Tieger geçtiğimiz yılki duruşmada Karaciç’i, "Hırvat ve Boşnaklara yönelik bir etnik temizlik kampanyasının başkomutanı" olarak tanımlamış ve Bosna topraklarının yüzde 60’ını da içeren bir “Büyük Sırbistan” hedeflediğini iddia etmişti.

Karaciç, 1995 yılında 7 bini aşkın Müslümanın öldürüldüğü Srebreniça katliamının da “bir soykırım değil, olsa olsa en fazla savaş esirlerine karşı savaş suçu olarak sınıflandırılabileceğini” savunacak. Savunmada Bosnalı Müslümanların güçlü silahlarla donatılmış bir şekilde Sırp köylerinde ağır suçlar işlediği, Sırp tarafının bölgede askeri müdahale dışında seçeneği bulunmadığı’ tezi de savunulacak.

Savcılığın iddianamesinde yer alan Sırpların Bosnalı Müslüman ve Hırvatlara zalim insan hakları ihlallerinde bulunduğu suçu Lahey’deki mahkemede geçmişte alınan pek çok kararla tasdik edildi.

Saraybosnalılara göre deliller yeterli

Saraybosna Savaş Dökümantasyon Merkezi Yöneticisi Mirsad Tokaca, eldeki delillerin Karaciç’in suçluluğuna dair şüphe bırakmayacak kadar net olduğunu belirtiyor. Tokaca, “Tek başına olmasa da savaşı o başlattı. Belgrad ve Sırbistan’ın, Miloşeviç ve Yugoslav ordusunun arkasında olduğunu biliyordu. Kilit olaylar olarak kabul edilen suçlar Nisan ve Mayıs aylarında, kısmen Haziran ve Temmuz’da, 1992 yılında işlendi. O dönemde Yugoslav ordusu silah zoruyla Karaciç’in fikirlerini dayatmaya çalışıyordu. Ben de savcılık iddianamesine eklenmek üzere Karaciç’in Saraybosna’da, kendisini kimlerin desteklediğini net bir şekilde açıkladığı bir konuşmasının ses kayıtlarını gönderdim“ diyor.

Karaciç’in psikiyatrist olarak Saraybosna’daki bir klinikte çalıştığı yıllardan iş arkadaşı Senadin Lyuboviç ise Karaciç’in duruşma salonunu siyasi bir sahne olarak kullanacağını düşünüyor. Lyuboviç, “Yaptıklarının doğru olduğuna emindi. Hatta bu insanların öldürülmesi emrini vermeye zorunlu kaldığını bile söyleyeyecektir. 'Ben onları uyarmıştım, dinlemediler’ diyecektir. Pişmanlık göstereceğini de düşünmüyorum. Tarihte kendisi de pekçok kurban vermiş ve büyük insanlar yetiştirmiş Sırp halkının tam da Radovan Karaciç gibi birini önder yapmasını trajik buluyorum“ diye konuştu.

13 yıllık firar

Karaciç, 2008 yılı Temmuz ayında 13 yıllık firarın ardından Belgrad’da bir otobüste yakalanmıştı. Uzun saçları ve sakalıyla tamamen farklı bir görünüme bürünen Karaciç, alternatif tıpçı kimliğiyle yıllar boyunca dikkat çekmeden günlük yaşamını sürdürmeyi başarmıştı. Karaciç, o dönem ABD’nin arabulucusu olan Richard Holbrook ile yaptığı gizli anlaşma uyarınca, ortadan kaybolması durumunda kendisine dokunulmayacağı ve yargıdan muaf tutulacağı garantisi aldığını iddia etmiş, ancak Holbrook bu ifadeleri yalanlamıştı.

Karaciç, eski Yugoslavya için kurulan Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi'nde geçtiğimiz Ekim ayında başlayan davayı, kendisine savunma için yeterli süre verilmediği gerekçesiyle boykot etmiş ve duruşmalara katılmamıştı. 1992-1995 yılları arasında yaşanan savaşta Boşnak ve Hırvat halka yönelik soykırım, savaş suçu ve insanlığa karşı suç işlemekten dolayı yargılanan Karaciç, hakkındaki suçlamaları reddediyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Beklan Kulaksızoğlu

Editör: Hülya Köylü