Karanlıkta kalan noktalar

Almanya’da 2000-2007 yılları arasında sekizi Türk on kişinin öldürüldüğü cinayetlerin geçen yıl kasım ayında Neonaziler tarafından işlendiğinin ortaya çıkmasının ardından, Anayasayı Koruma Teşkilatı neden bazı belgeleri imha etti? Bu, Alman Meclisi'nde cinayetleri aydınlatmak için kurulan Araştırma Komisyonu'nun yaz tatili öncesindeki son oturumunda yanıt aranan en önemli soru oldu. Perşembe sabahı yapılan gizli oturumda Anayasayı Koruma Teşkilatı'nda belgelerin imha edildiği bölümün yetkilisi dinlendi, kamuya açık oturumda ise Teşkilat'ın hafta başında istifa eden Başkanı Heinz Fromm sorulara yanıt verdi. Ancak, belgelerin neden imha edildiği sorusu tam olarak açıklığa kavuşturulamadı. İmha edilen belgelerde, aşırı sağcı gruplar içindeki muhbirlere ilişkin bilgiler yer alıyordu. Zaman aşımına uğradığı için belgelerin imha edilmiş olabileceğini belirten Fromm, ancak bu konuda ikna edici bir açıklamasının olmadığını dile getirdi.

Fromm özeleştiri yaptı

Alman Meclisi Araştırma Komisyonu'na ifade veren Anayasayı Koruma Teşkilatı'nın istifa eden Başkanı Heinz Fromm, cinayetlerin aydınlatılmasında başarısız kaldıklarını kabul etti. Komisyonun Hrıstiyan Demokrat Birlik Partili (CDU) üyesi Clemens Binninger Fromm'un ifadesini şu sözlerle değerlendirdi: “Sayın Fromm özeleştiri yapan bir tutum izledi. Bu saygıyla karşılanmalı. Aşırı sağcılığın ve sağcı terörün yarattığı tehlikeyi hafife aldıklarını, hatta belki hep tek bir tarafa baktıklarını  söyledi. Öz eleştirinin önemli bir adım olduğunu düşünüyorum ama 12 yıl boyunca böyle bir kurumun yöneticiliğini yapan bir kişinin bu öz eleştiriyi daha önce yapması gerekirdi.”

Beş aylık çalışmanın bilançosu

Yaklaşık beş aydan beri cinayetleri aydınlatmak için çalışan komisyon üyeleri, federal ve eyaletler düzeyindeki bütün güvenlik birimlerinin cinayetlerin soruşturmasında başarısız olduğu görüşünü paylaşıyor. Sosyal Demokrat Partili (SPD) komisyon üyesi Eva Högl bu konuda şunları söyledi. "Eyaletlerde ve federal düzeydeki bütün güvenlik kurumları korkunç bir başarısızlığa uğradı. Beş aylık çalışmalarımızın sonucunda bu tespiti yapabiliriz. Bu başarısızlığın en önemli nedeni ise soruşturmalardaki yanılgı, yani soruşturmalar çok yönlü yürütülüyor ama sadece aşırı sağcılık boyutu düşünülmüyor.”

Aşırı sağcılık neden dikkate alınmadı?

Dokuz göçmen kökenlinin öldürülmesine rağmen, neden soruşturmalar aşırı sağcılık üzerine yoğunlaşmadı? Bu, komisyonun yanıt aradığı sorular arasında bulunuyor. Komisyon üyesi Yeşiller Partisi’nden Wolfgang Wieland, cinayetlerin soruşturması sırasında polisin aşırı sağcılığa ilişkin ipuçlarını değerlendirmemesini eleştirdi: “Aşırı sağcılık yeterince ciddiye alınmadı, cinayetlerin işlendiği yerlerde aşırı sağcılığa ilişkin ipuçları dikkate alınmadı, aşırı sağcı grupların bu cinayetleri alkışlandığı, Döner Killer gibi şarkıların, el ilânlarının olduğu ne yazık ki görülmedi. Almanya’daki Türklerin de sık sık, bu cinayetlerin arkasında yabancı düşmanlığı olabilir şeklindeki ifadeleri polis tarafından göz önünde bulundurulmadı.”

"Güvenlik sistemi yeniden yapılandırılsın"

Bunun yanı sıra ocak ayında kurulan Araştırma Komisyonu'nun bugüne kadar yaptığı çalışmalar, emniyet ve istihbarat kurumları arasındaki işbirliğinin yeterli olmadığını ortaya koyuyor. Komisyonun çalışmaları sonucunda ortaya çıkan bilgiler, Almanya’daki güvenlik kurumlarıyla ilgili bir tartışma başlattı. Bu çerçevede, Hür Demokrat Partili (FDP) komisyon üyesi Hartfried Wolff, Alman güvenlik kurumlarının yapısının değiştirilmesi gerektiğini söyledi: “Şimdiye kadar edindiğimiz izlenime göre eyaletlerdeki güvenlik kurumlarının kendi aralarında ve federal birimler ile işbirliğinin ve ayrıca Anayasayı Koruma Teşkilatları ile polis ve kısmen savcılık arasındaki işbirliğinin artırılmasına ihtiyaç duyuluyor. Almanya’daki güvenlik kurumlarının yapısının sorgulanması gerektiğini düşünüyorum ve böylelikle gelecekte benzer tarzda seri cinayetlerin işlenmemesi sağlanabilir.”

Çalışmalar devam edecek

Yaklaşık beş aydır çalışmalarını sürdüren 11 üyeli Araştırma Komisyonu, şimdiye kadar cinayetlerin işlendiği Bavyera, Hamburg, Mecklenburg Vorpommern, Hessen ve Kuzey Ren Vestfalya eyaletlerinde soruşturmayı yürüten emniyet yetkilileri ve istihbarat görevlilerini dinledi; binlerce sayfadan oluşan gizli belgeleri ve soruşturma dosyalarını inceledi. Yaz tatili sonrasında ise Heilbronn'da bir polis memurunun neden öldürüldüğü, Kassel'daki cinayet yerinde neden bir muhbirin bulunduğu, banka soygunlarının neden yeterince araştırılmadığı gibi sorulara yanıt aranacak.

© Deutsche Welle

Jülide Danışman / Berlin

Editör: Nihat Halıcı