Karbon gazı salmak alınır satılır…
12 Mayıs 2006
Almanya’nın Köln kenti şu sıralar ilginç bir fuar ve kongreye ev sahipliği yapıyor. Carbon Expo, yani Karbon Fuarı ve Kongresi, çevreyle ilgili bir etkinlik. Carbon Expo’ya ilgi hayli fazla. 50 ülkeden katılımcılar var. Satıcılar, alıcılar, aracılar, hepsi bu kongre ve fuarda bir araya geliyor. Carbon Expo, Uluslararası Emisyon Ticaret Birliği ve Dünya Bankası’nın işbirliği ile yeni oluşan karbon pazarının tanıtımı amacıyla düzenleniyor.
Zira, karbon gazı salınımı ticareti, giderek daha fazla ilgi görüyor. Bu amaçla 2005 yılında dünya üzerinde 10 milyar dolarlık anlaşmalar yapıldı. Peki karbon pazarında sistem nasıl işliyor? Her ülkenin bir kotası bulunuyor. Bunun üzerinde karbon gazı salarsanız ceza ödüyorsunuz, ama bir ülke kendi kotasının altında kalmışsa, aradaki boşluğu başka bir ülkeye satabiliyor.
Şirketlere lisans veriliyor
Karbon gazı pazarı fikrini, bundan 40 yıl önce Kanadalı ekonomist John Dales ortaya attı. Her ülkenin belirli bir miktarda karbon salınımında bulunmasına izin veriliyor. Sonra ülkeler, şirketlere lisans veriyor. Lisansının öngördüğünden daha az gaz salınımında bulunan şirketler, geri kalan haklarını satabiliyor.
Karbon pazarının, 1997 Kyoto Anlaşması’nın şartlarını yerine getirmek için de iyi bir zemin oluşturduğunu düşünen Dünya Bankası’nda görevli Benoit Bousquet, “Çevre politikalarında istenilen hedeflere ulaşmak açısından bu pazar, son derece işlevsel“ diyor.
AB de karbon sektörüne giriyor
Prensip son derece basit olduğu için Avrupa Birliği, 2005 yılında karbon pazarı kurma kararı aldı. Oluşturulan Avrupa Emisyon Ticaret Sistemi, üç yıl süreyle denenecek. Dünya Bankası’nda görevli Benoit Bousquet, sistemden yana umutlu. Bousquet, “Bu proje sayesinde, özellikle de Avrupa’da, büyük miktarlar satılıp alındı. Fiyat değişikliklerine de bakılırsa, sistemin işe yaradığını söylemek mümkün“ diyor.
Avrupa Emisyon Ticaret Sistemi sayesinde, birçok Avrupa ülkesi çevre politikasına, iklim korumaya daha fazla eğildi. Ayrıca gelişmekte olan ülkeler de bu sistemden yarar sağlıyor. Ama Avrupa Emisyon Ticaret Sistemi’e yönelik eleştiriler de söz konusu. Her şirkete, karbon emisyonu oranında lisans veriliyor. Böylece girişimciler, daha az karbon salınımında bulunacak tesisler inşa etmeye özendirilmiyor.