Karzai elindeki olanakları kullanmalı

Afganistan’da Devlet Başkanlığı seçimini, bu görevi yürüten Hamid Karzai’nin kesin çoğunlukla kazanması şaşırtmadı. Sonucun, resmi sonuç açıklanmadan günler öncesinden zaten bilinmesi de. Kötü niyetli düşüncelere kapılmak yersiz. ABD ve Batı’nın favorisinin farklı bir sonuç alması beklenemezdi. Seçimlerde parmaklara sürülen mürekkebin yıkayınca çıktığı anlaşıldığında yaşanan skandalı hatırlatmanın da gereği yok. Afganistan’da seçimler tüm tersliklere rağmen doğru yapılmıştır ve bu kesinlikle büyük bir başarıdır. Özgürlükçü demokrasiye giden yolda küçük bir ilk adım olsa da.

Bir sonraki adım meclis seçimleri olacak. Başlangıçta meclis seçimlerinin devlet başkanlığı seçimleriyle birlikte yapılması planlanıyordu. İki seçimin birbirinden ayrılması iyi oldu, çünkü önümüzdeki yıl nisan ayında yapılması planlanan meclis seçimleri çok daha büyük zorluklar içeriyor. Burada, 250 milletvekilinin yanında yerel konsey üyeleri de seçilecek.

Serbest seçimlerle belirlenmiş bu tür bir halk meclisi olmadan Afganistan’da herşey Devlet Başkanı Hamid Karzai’nin ağzından çıkacak söze bağlı olacaktır, ki böyle bir durum ulaşmak için yoğun çaba gösterilen demokrasi hedefinden çok uzak. Devlet Başkanlığı seçimlerinin bu kadar sorunsuz geçmesinin temel nedeni de muhtemelen burada yatıyor: Afganistan’ın tarihinde neredeyse hep olduğu gibi bu sefer de ülke merkezdeki bir lidere sahip. Ama gücü gerçekte sadece başkent ve birkaç bölgeyle sınırlı. Diğer bölgelerde ise gücü elinde bulunduran ve bu güçten kar sağlayan aşiret reisleriyle anlaşmak zorunda.

Karzai seçimden önceki haftalarda bazı aşiret reislerine karşı egemenlik sağlayabildi. Ama yine de büyük ölçüde bu kişilere muhtaç. Dolayısıyla serbest seçimlerle işbaşına gelecek bir meclis sadece tasarlandığı gibi Devlet Başkanı’nın yasama organı değil, aynı zamanda gelecekte aşiret reislerine karşı milli çıkarları öne çıkarması gerektiğinde elini güçlendirecek bir destek işlevi görecektir.

Aksi takdirde Karzai, yurtdışından gelecek desteğe bağımlı, zayıf bir devlet başkanı olacaktır. Amerikalı korumalar ve bir uluslararası askeri güç, kendisini özgürlüğün ve bağımsızlığın sembolü olarak göstermesi için uzun vadede uygun bir araç değildir. Her ülkede, ve tabii ki Afganistan’da da halkın hiçbir konuda uzlaşamasa da üzerinde birleştiği tek şey, yabancıların himayesinin gururlu bir şekilde reddedilmesidir.

Uluslararası topluluk şimdi Karzai’nin Afganistan’da sözünü geçirebilmesi ve kendisine şüpheyle bakan halk kesimlerinin saygısını kazanabilmesi için elindeki tüm imkanları kullanmalıdır. Daha da önemlisi, Karzai ülkedeki mutlak hakim olmamalı ve seçilecek meclise tabi olmalıdır. Şimdiye kadar demokratik ilke ve yapıların çok uzağında yaşayan bir ülkeden beklentiler oldukça yüksek. Afganistan’ın gelecekte hangi yola gireceği, önümüzdeki aylarda başarı sağlanıp sağlanmayacağına bağlı.