Kitap cennetinde göçten izler

Türkiye 2008’de onur konuğu olarak katıldığı Frankfurt Kitap Fuarı'na bu yıl, 200'ün üzerinde yayınevi ve 3 bin kitapla katıldı. 350 metrekarelik bir alan üzerine kurulan Türkiye standında Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayınlar Genel Müdürlüğü'nün koordinatörlüğünde, İstanbul Ticaret Odası ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş işbirliği ile 10 etkinlik ve bir sergi gerçekleştirildi. Türklerin Almanya’ya göçünün 50. Yılı vesilesiyle açılan "Fotoğraflarla Göç" adlı sergi süresince göç konulu bir belgesel gösterimi yapıldı. Belgeselin yönetmeni Film Yapımcıları Meslek Birliği Başkanı Galip Gültekin, projenin amacını şöyle anlattı: "Burada yaşayan insanların 50 yıl sonra Almanlarla nasıl entegre olduklarını, dört kuşağın Almanya’da nasıl yaşadığını, özellikle birinci kuşağın çektiği sıkıntılara ikinci kuşağın nasıl bir bakış açısı olduğu ile üçüncü ve dördüncü kuşağın kendini nasıl Alman hissetmeye başladığını tespit etmek istedik."

Türk edebiyatının dışarıya açılımına destek

Fuarın bu yılki en önemli konularından biri de dijital değişim olurken, bu değişimin sektörde hem bir fırsat hem de bir tehlike olarak algılandığına dikkat çekildi. Alman Yayıncılar Birliği Başkanı Gottfried Honnefelder, özellikle internet ortamındaki korsanlığın, yayıncılar ve kitapçılarda endişe yarattığını, elektronik kitapların içeriklerinin yaklaşık yüzde 60 oranında yasadışı olarak indirildiğini belirtti. Honnefelder, ayrıca siyasetçilerin bu durumu engellemek için gerekli girişimi göstermediklerine işaret etti. Fuarın direktörü Juergen Boos da sektörde çok şeyin değiştiğini, ancak kitabın varlığını sürdüreceğini ve önemini kaybetmeyeceğini ifade etti.

Agora Kitaplığı editörü Osman Akınhay, bu konunun tüm dünyada ve Türkiye'de yaşanan bir gelişmenin işareti olduğunu söyledi ve ekledi: "Selüloz kağıda basılı kitap gerileme halinde. Okumanın teknolojisi değişmiş olduğu için bilgisayar, iPhone, cep telefonu ekranı doludizgin bir hızla selüloz sayfanın yerini alıyor."

Fuarın ikinci günü düzenlenen "Çeviri: İmkânsızın sanatı mı?" başlıklı panelin moderatörü Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayınlar Genel Müdürlüğü Genel Müdürü Onur Bilge Kula ise fuarın bazı konularda canlılığını yitirdiğin, bazı konularda ise yeni boyutlar kazandığını belirtti. Kula, alt birimleri Türk Edebiyatının Dışarıya Açılımı'nın (TEDA) faaliyetleri ile ilgili bilgiler verdi. 2005 yılından bu yana 920 başvuru aldıklarını ve 625 kitabın basıldığını ifade eden Kula, böylece Türk edebiyatının önemli yapıtlarının 52 ülkede ve 42 dilde yayınlandığını söyledi.

Telif haklarında gelişme

Türkiye Yazarlar Birliği Başkanı yazar A. Ali Ural ise Türkiye standının konuk ülke olunduğundan bu yana gelişerek profesyonelliğini artırdığını belirterek, şu anki durumunun fuarın başlangıcından bu yana en profesyonel hali olduğunu ifade etti. Fuarın başarısını belirleyenin fuar alanındaki kalabalıklardan ziyade telif haklarının işlekliği olduğu değerlendirmesinde bulunan Ural, yayıncıların bu alandaki faaliyetlerinde her yıl bu alanda daha büyük mesafe kaydedildiğine dikkat çekti.

Fuarın geneline ilginin azaldığı değerlendirmesine katılan Varlık Dergisi Yayın Yönetmeni, şair ve yazar Enver Ercan, buna karşın daha kolektif, sistemli ve yöntemli çalışan Türkiye standına ise ilginin geliştiğini söyledi. Bununla birlikte Ercan, göçün 50. yılı konusunun değerlendirilmesi açısından da fuarın önemli işlevi olduğunu belirtti. Elektronik ortamda okumaya olan eğilimin artışına ilişkin olarak ise Ercan, "22 yıldır Varlık Dergisi'nin yayın yönetmeniyim. Giderek internet ortamına kayacak dergiler. Ne kadar sürecek olduğu bir soru işareti. Türkiye'de bir on yıl daha gider gibi geliyor"

"İki kişiden birinin yazar olduğu ülke"

"Küçük ada, büyük öyküler" sloganıyla fuarın onur konuğu olan İzlanda edebiyatı, bir edebiyat ülkesi olarak tanımlanıyor. Hint-Avrupa dillerinden olan İzlandaca dünyada sadece 318 bin kişi tarafından konuşulsa da, yılda ortalama 2,5 milyon kitap satılıyor. Kitapçıların gece yarısına kadar açık olduğu İzlanda'da edebiyata olan yoğun ilgi "her iki kişiden birinin yazar olduğu ülke" sözleriyle ifade ediliyor.

Öte yandan Frankfurt Kitap Fuarı çerçevesinde verilen Alman Kitap Ödülü'nün bu yılki sahibi ise Alman yazar Eugen Ruge oldu. Fuar kapsamında 3 bine yakın edebiyat ve kültür etkinliği düzenlendi.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Esra Maden/Kıvanç Gülaslan

Editör: Başak Sezen