Koizumi’den tarihi özür

Japonya Başbakanı Junichiro Koizumi, Endonezya’da düzenlenen Asya-Afrika ülkeleri zirvesinde, ülkesinin 2. Dünya Savaşı sırasındaki işgal politikası nedeniyle özür diledi. Kouzumi’nin özründe Çin’i açık açık dahil etmemesi, son dönemde iki ülke arasında süren gerginlik nedeniyle, oldukça dikkat çekti. Diğer yandan Çin ile Japonya’nın aralarındaki diplomatik gerginliği aşmak için girişimde bulunması bekleniyor. Bu kapsamda, Kouzumi’nin Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Hu Jintao ile haftasonu biraraya gelmesi bekleniyor.

Japonya Başbakanı Junichiro Kouzumi, Endonezya’da yapılan Asya-Afrika ülkeleri zirvesinde ülkesinin savaş geçmişi nedeniyle af diledi. Kouzumi, Japonya’ın, sömürgeci ve saldırgan yaklaşımı ile Asya halklarına acı ve zarar verdiğini söyledi. Ülkesinin bu nedenle derin bir pişmanlık duyduğunu belirten Kouzumi’nin, bu konuda 10 yıldır seleflerinin de kullandığı resmi dili seçtiği dikkat çekti.

Cakarta’da buluşacaklar mı?

Cakarta’daki zirve sırasında akıllara takılan konu, Kouzumi’nin Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı ile biraraya gelip gelmeyeceği oldu. Çin tarafı, buluşmanın gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda bilgi vermekten çekindi. Ancak Japonya Dışişleri Bakanı Nobutaka Maçimura bu konuda umutlu konuştu. Siyasi gözlemciler söz konusu buluşmanın, “taraflar arasında uzlaşıya hazır olunduğu” şeklinde algılanabileceğini belirtiyor. Çin’deki emniyet teşkilatından sorumlu bakanı son yaptığı açıklama ile halkı, izinsiz gösterilere katılmama konusunda uyardı. Bakan, Japonya’nın tarihe bakış açısının yanlış olduğunu, ama halkın iki ülke arasındaki sorunları Pekin yönetimine bırakması gerektiğini belirtti.

Tarih kitabı sorun oldu

Bunun öncesinde Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan da Japonya karşıtı gösterileri sona erdirme çağrısı yapıldı. Devletin önde gelen diplomatlarının, üniversitelere giderek öğrencilerin tepkisini yumuşatmaya çalıştığı bildiriliyor. Öğrenciler ve halkın diğer kesimleri, üç haftadır bir Japon tarih kitabını eleştiriyor. Göstericiler, kitapta Japonya’nın 2. Dünya Savaşı’nda Çin’de işlediği savaş suçlarını yadsıdığını öne sürüyor. Bunun yanısıra Tokyo’nun, BM Güvenlik Konseyi’nde daimi üyelik kapma çabası da protesto ediliyor.

Pekin’in öfkesi

Çinli yetkililer, göstericilerin tepkisini dindirmeye çalışırken Japonya da Pekin’den tazminat taleplerini sınırlı tutuyor. Tokyo, Çin’deki Japonlara ait iş merkezleri ve konsolosluklara düzenlenlenen saldırılar nedeniyle özür ve maddi tazminat talep etmediğini bildirdi. Japonya’nın ayrıca Doğu Çin Denizi’ndeki doğal gaz rezervleri ile ilgili de uzlaşmak istediği haberleri geliyor. Geçtiğimiz hafta Japonya’nın Çin ile anlaşmaya varmadan yaptığı sondaj çalışması, Pekin’i bir hayli öfkelendirmişti. Kouzumi’nin şimdi Çin’e söz konusu doğal gaz rezevlerini birlikte kullanmayı teklif etmesi bekleniyor. Pekin’in geçtiğimiz yıl bu yöndeki talebini Tokyo geri çevirmişti. Bunun nedeni ise Çin’in zaten sondaj çalışmasını başlatmış olmasıydı.

ABD gerginliği sadece izliyor

Aslında iki ülke öncesindeki gerginlik sadece son haftalardaki olaylara dayanmıyor. Japonya Başbakanı Kouzumi, dört yıldır Çin’i ziyaret etmedi. Siyasi gözlemciler Japonya’nın geçmişi ile yeterince hesaplaşmayarak Asyalı rakiplerine politik baskı uygulamaya çalıştığı görüşünde. Çin ise Japonya’yı hala ABD’nin Asya’daki en yakın müttefiki olarak görüyor. Washington Japonya ile Çin arasındaki gerginiğe karışmıyor, çünkü iki ülkeye de politik, ekonomik ve stratejik açıdan ihtiyaç duyduğunu biliyor. Dahası Çin, hem Japonya’nın hem de Birleşik Amerika’nın en önemli ticaret ortağı. Bunun yanısıra Çin, Kuzey Kore’yi nükleer programından vazgeçmeye ikna etme çabasında önemli bir rol oynuyor.