Kral darbeyi onayladı

Tayland'da Salı gecesi düzenlenen kansız askeri darbenin ardından, ülkede durum şimdilik sakin. Yeni askeri yönetim, darbeyle birlikte sıkıyönetim ilan etti ve Tayland Kralı’na bağlı geçici bir yönetim oluşturulduğunu açıkladı. Tayland Kralı Bhumibol Adulyadej de hükümeti deviren General Sondhi Boonyaratkalin'in yeni yönetimin lideri olmasını onayladı. Devlet televizyonundan yayınlanan yazılı açıklamada, "Kralın, ülkede barışın tesisi için General Sondhi'yi İdari Reform Konseyinin başkanı olarak atadığı" bildirildi. Açıklamada, halka sükunet çağrısında bulunulurken, kamu görevlilerinin General Sondhi'nin emirlerini dinlemesi gerektiği kaydedildi. Kral Bhumibol'un onayıyla, darbecilerin oluşturduğu yeni yönetim olan İdari Reform Konseyine genel anlamda meşruiyet kazandırılmış oluyor.

Televizyon ve radyo binalarını ele geçiren darbe yönetimi, okulların, bankaların, borsa ve tüm kamu kuruluşlarını tatil etti. Askerler ülkenin kuzeyinde Laos ile Myanmar sınırlarını kapattı. Taylandlılara toplanma ve gösteri yasağı getirildi. Bildiride, beşten fazla kişinin bir araya gelmemesi, aksi halde altı ay hapis ve 10 bin baht (265 dolar) para cezasına çarptırılacakları uyarısı yapıldı. Darbecilerin lideri General Sonthi Boonyaratglin, ordunun iki hafta içinde yeni bir başbakan seçerek iktidardan çekileceğini açıkladı. Sonthi, darbe sonrası oluşturulacak geçici hükümetin bir yıldan daha fazla süre iktidarda kalmayacağını belirtti. Vekaleten başbakanlığı üstlenen General Sonthi, genel seçimlerin gelecek Eylül’den önce yapılamayacağını belirterek, “Yeni bir anayasa hazırlanması bir yıl alır” dedi. Sonthi, yeni anayasa referandumla kabul edildikten sonra 2007 Ekim ayında seçimlerin yapılacağını söyledi. General Sonthi, darbe sırasında New York'ta bulunan devrik Başbakan Thaksin Shinawatra'nın ülkesine dönmesinin memnuniyetle karşılanacağını, ülkesine dönmesine karar verirse bunun sorun olmayacağını da belirtti. Thaksin'in mal varlıklarına el konulup konulmayacağının sorulması üzerine Sonthi, yanlış yapanların yasaya göre kovuşturmaya uğrayacağını söyledi. Sonthi, yönetim değişikliğine karşın ülkenin dış politikasının değişmeyeceğini, uluslararası anlaşmalardan doğan yükümlülüklerinin devam edeceğini kaydetti. General Sonthi, “Darbeye karar veren bendim. Arkamda hiç kimse yoktu,” dedi.

Bu arada yerel Nation gazetesinin internet sitesinde yer alan bir haberde Başbakan Thaksin'in New York'tan Londra'ya gittiği, bazı yetkililerin tutuklandığı, Savunma Bakanı Thamarak Isarangur ile bazı bakanlarınsa kaçtığı belirtildi. İngiliz hükümeti ise haberi doğruladı.

Darbe “geliyorum” dedi

Gerginliğin temeli, Thaksin'in ailesinin telekomünikasyon şirketi Shin Corp'taki hisselerini devrettiği Ocak ayına dayanıyor. Hisseleri devrederek vergiden kaçmak ve ulusal servetin kontrolünü Singapurlu yatırımcılara bırakmakla suçlanan Thaksin, bu girişimiyle birçok kişiyi kızdırdı. Ülke genelinde geniş katılımlı protesto gösterileri düzenlendi ve zaten ülkenin güneyindeki Müslümanların direnişine yaklaşımı nedeniyle eleştirilen Thaksin istifaya davet edildi. Basın üzerinde baskısını artırması nedeniyle desteğini hızla kaybeden Thaksin, halkın kendisini istediğini kanıtlamak için Şubat ayıda parlamentoyu feshetti ve Nisan ayında seçime gidilmesi çağrısında bulundu. Thaksin'in liderliğindeki Thai Rak Thai partisi, milyonlarca seçmenin protesto ettiği ve muhalefet partilerinin katılmadığı seçimlerde, oyların yüzde 57'sini aldı. Kral Bhumidol Adulyadej, protesto gösterilerinin devam ettiği haftalar süren karışıklıktan duyduğu rahatsızlığı dile getirdi ve siyasi çıkmaza son vermek için mahkemeleri göreve çağırdı. Seçim sonuçları, Anayasa Mahkemesi tarafından geçersiz sayıldı ve seçimlerin bu yıl içinde yenilenmesine karar verildi.

60 yıldır tahtta oturan 9. Rama olarak da anılan, 78 yaşındaki krala bağlılığıyla bilinen ordunun Thaksin'den duyduğu rahatsızlık, Tayland basınında sık sık yer aldı. Askeri bir yetkili tarafından kullanılan ve patlayıcı taşıyan aracın, başbakanın evi yakınında yakalanması, gelinen noktayı gösterdi. Darbenin geldiğini gören Thaksin, bazı askeri yetkililerin kendisine yönelik suikast girişimi hazırlığında olduğunu ileri sürdü. Muhalifleri ise Thaksin'in, bu tür söylentiler çıkararak yaklaşan seçimlerde destek arayışına girdiğini ileri sürdüler.

Görevde ilk Müslüman

Darbenin lideri Tayland'ın ilk Müslüman Kara Kuvvetleri Komutanı Sonthi Boonyaratglin. Thaksin'den duyduğu rahatsızlığı aylar öncesinden dile getirmeye başlayan 59 yaşındaki General Sonthi, fiilen sözcülüğünü yaptığı Kral Bhumibol Adulyadej'e yakınlığıyla biliniyor. Kara Kuvvetleri Komutanlığına, son iki buçuk yıl içinde 1400'den fazla kişinin hayatına mal olan Müslümanların direnişinin önüne geçeceği beklentisiyle geçen yıl atanan Sonthi, hükümetle ilk sorununu, meselelerin çözümüne yönelik önerilerinin reddedilmesiyle yaşadı.
General Sonthi, siyasi krizin bu yıl başında patlak vermesi ve gücünü istismar ettiği gerekçesiyle Demokrat Parti'nin seçimleri boykot etmesi üzerine sesini yükseltti ve kendisiyle birlikte Kralın duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. Sonthi, "Majestelerinin bir askeri olarak, endişelerini gidermesine yardımcı olmak ve ordu olarak onun tavsiyelerine uymak görevimizdir" diyerek, gelinen noktayla ilgili mesaj verdi.

Darbenin, çökme noktasından geri dönmeye çalışan Tayland ekonomisini, bir mucize olmazsa, daha da geriye götüreceği yorumları yapılıyor. Olağanüstü hal ilan edilmesinin ardından Tayland para birimi baht, yatırımcıların ABD dolarına yönelmesiyle birlikte değer kaybetti. Darbeye liderlik eden ordu komutanları, ulusal tatil ilan etti ve bu şekilde menkul değerler borsasıyla bankaları kapalı tutmayı amaçladı. Ekonomistler, olumsuz tüm gelişmelere rağmen, darbenin ülke ve güneydoğu Asya ekonomisine etkisini tahmin etmenin zor olacağı görüşünde birleşiyor.

Darbeler ülkesi

64 milyon nüfuslu Tayland'da son yıllardaki hükümetler sivil ve demokratik yollarla seçilmiş olsa da ülke çalkantılı günler de yaşadı. 1932'den bu yana ülkede 18 darbe yaşandı. Güney bölgelerinde yoğunlaşan bir Müslüman nüfusu bulunuyor. Bölgede yıllarca süren ve 1980'lerde son bulan ayrılıkçı mücadele, 2004 yılında tekrar alevlendi. Özellikle Tayland'daki çoğunluğu oluşturan Budist nüfusu hedef alan saldırılar gerginliğe neden oldu. Anayasal monarşiye sahip Tayland'ın kuzey ve kuzeydoğusundaki kırsal kesimin devrik Başbakan Thaksin Şinawatra'yı desteklediği, başkent Bangkok ile ülkenin güneyinin çoğunluğunun Başbakan'a karşı olduğu belirtiliyor.