Kuzey Kore nükleer programından vazgeçti
19 Eylül 2005
Nükleer silahlara sahip olduğunu geçtiğimiz Şubat ayında kabul eden Kuzey Kore’nin nükleer programıyla ilgili anlaşmazlığa çözüm bulmak için Pekin'de düzenlenen altılı görüşmeler, tarihinde ilk kez bir uzlaşmaya tanık oldu.
Çin’in başkente Pekin’de ABD, Çin, Rusya, Japonya, Güney Kore ve Kuzey Kore’nin katıldığı altılı görüşmelerin dördüncü turu sonrası açıklanan ortak bildiride, Kuzey Kore nükleer silah üretimini ve programını durduracağı, ayrıca Kuzey Kore’nin Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’na katılacağı ve tesislerinde uluslararası kontrollere izin vereceği belirtildi.
Kuzey Kore’ye yapılacak yardımlar
Kuzey Kore’nin bu tavrına karşılık, Pyöngyang yönetimine de bazı kolaylıklar sağlanması kararlaştırıldı. Nükleer programından vazgeçen Kuzey Kore’ye enerji yardımı, ekonomik işbirliği, aynı zamanda ABD ve Japonya’yla ilişkilerinin normalleştirilmesinin sağlanması öngörülüyor.
Ancak Kuzey Kore bu yardımların yanı sıra yeni bir hafif su reaktörü inşaatına başlamayı ve sivil kullanıma yönelik nükleer enerji reaktörlerine izin verilmesini talep ediyordu. Pyöngyang’ın reaktörleri sivil kullanıma ilişkin talebi kabul edilirken, hafif su reaktörü ile ilgili isteğine olumlu ya da olumsuz bir cevap gelmedi.
Anlaşma metninde konuyla ilgili olarak diğer üye devletlerin Kuzey Kore hükümetinin taleplerini tanıdığını, ancak bu konuda başka bir tarihte tekrar görüşüleceği belirtiliyor. Tüm üye devletler hedeflerinin adım adım gerçekleşeceği üzerinde hemfikirler. Bir sonraki görüşme ise Kasım ayında gerçekleşecek.
ABD: Yapılacak şeyler var
Ancak varılan bu uzlaşı ABD’yi tam anlamıyla memnun etmiş görünmüyor. Kararı “önemli bir uzlaşma” olarak niteleyen Amerikalı müzakereci Christopher Hill, bildirinin sorunları tamamen çözmediğini söyledi. Kararların hayata geçirilebilmesi için çok çalışmak zorunda olduklarını söyleyen Hill, önümüzdeki günlerde atılacak adımların takvime bağlanacağına dikkat çekti.
Bu yılın başında Kuzey Kore, nükleer silahlara sahip olduğunu resmen açıklamış ve altılı görüşmelerden çekildiğini belirtmişti. Şimdiye kadar görüşmelerde anlaşma sağlanamamasının ana nedeni ise ABD ile Kuzey Kore arasındaki görüş farklılığıydı. Şimdiye kadar Kuzey Kore, ABD’nin tehdidi üzerinde duruyor ve nükleer enerjiyi barışçıl amaçla kullanma hakkından vazgeçmeyeceğini açıklıyordu. ABD ise bu iddiaları geri çeviriyordu.