Lahey Başsavcısı Del Ponte zamana karşı yarışıyor

Başsavcı taarruza geçti. Carla Del Ponte, elinde bavulu bir başkentten ötekine gidiyor. Belgrad'dan son talebi Kosova'daki savaş suçları yüzünden haklarında dava açılmış olan dört generalin Lahey'e teslim edilmesi. Bu dört zanlıdan biri, şu anda Sırbistan İçişleri Bakan Yardımcısı. Carla Ponte'nin talebi ise zaten çözülmenin eşiğinde olan Sırbistan'daki reform hükümeti üzerindeki baskıyı daha da arttırıyor.

Ama Savaş Suçluları Mahkemesi'nin Başsavcısı hükümetin kaderinin kendisini ilgilendirmediğinin altını çiziyor. Öte yandan, Del Ponte'nin Belgrad'daki eski Yugoslavya'daki iç savaşla ilgili dosyalara acilen ihtiyacı var. Bu hafta Viyana'da Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT)merkezini ziyaret eden Savcı, Miloşeviç ile ilgili davanın sonun başlangıcında olduğuna işaret ediyor ve Belgrad'dan istediği belgeler gelmediği takdirde eski Yugoslavya Devlet Başkanı'nın soykırım suçunu kanıtlamalarının çok zor olacağını söylüyordu.

BM 2010 yılında mahkeminin kapanmasını kararlaştırdı

Carla Del Ponte, sadece Miloseviç davası yüzünden zaman baskısı altında değil. BM Güvenlik Konseyi bir takvim belirledi ve Lahey'deki mahkemenin, en geç 2010 yılında kapılarını kapatmasını, 2008 yılında ise savaş suçlarıyla ilgili tüm davalarda hükümlerin verilmiş olmasını kararlaştırdı. Üstüne üstlük haklarında dava açılan savaş suçlusu zanlılarından 21'i firarda olmasına rağmen soruşturma dosyalarının önümüzdeki yıl tamamlanması öngörülüyor.

Karadziç, Mladiç, Gotovina, iki Sırp ve bir Hırvat.. Bu üç zanlıyı yakalayana kadar mahkemenin kapılarını kapatmayacağını ilan eden Del Ponte, sadece suç odaklarının değil, Bosna'daki, Sırbistan'daki ve de Hırvatistan'daki politikacıların da aranılan bu zanlıları sakladığı inancında. Onun için de bu ülkelerin hükümetlerine baskı yapmayı sürdürüyor.

Schröder'in açıklamaları Del Ponte'yi şaşırttı

Diğerleri ise diplomatik davranmayı yeğliyorlar. Örneğin, Almanya Başbakanı Gerhard Schröder geçen haftaki Zagreb ziyaretinde, eski General Ante Gotovina'nın Lahey'e tesliminin, Hırvatistan'ın bir ihtimal 2007'de Avrupa Birliği'ne üye olmasının önüne bir koşul olarak sürülemeyeceğini söylüyordu. Zagreb'in Lahey ile işbirliğine gittiğinden kuşku duymadığını belirten Schröder "Bu iki konuyu birbirinden ayırmak gerek" diyor.

Başsavcı Del Ponte, Schröder'in sözlerinin kendisini çok şaşırttığını ve Almanya Başbakanı ile konuşup ona, Gotovina'nın Lahey'e tesliminin Hırvatistan'ın AB üyeliği ile koşullandırılmaması halinde, bu kişiyi asla ellerine geçiremeyeceklerini anlatmak istediğini söylüyor. Eski Yugoslavya Savaş Suçluları Mahkemesi'nin Başsavcısı Amerikalılar'dan da şu anda pek memnun değil.

Örneğin, savaş suçlarından sorumlu Amerika'nın özel temsilcisi Prosper, Belgrad'a Del Ponte'nin istediği dört generali Lahey'e vermek yerine, kendisinin yargılamasını buna karşılık da Srebrenitsa katliamının sorumlusu Ratko Mladiç'i tutuklayıp Lahey'e teslim etmesini öneriyor. Ancak bunu Del Ponte'nin kabul etmesi oldukça zor.