180311 Ägypten Verfassung
19 Mart 2011
Mısır'da yapılması öngörülen anayasa değişikliğinin hedefi ülkedeki demokratikleşme sürecinin önünü açmak. Yönetimdeki Askeri Konsey, yürürlükte olan anayasada yapılacak değişiklikleri değerlendirmek üzere uzmanlardan oluşan bir komisyonu görevlendirdi. Komisyon üyeleri anayasanın toplam 9 maddesinde 11 değişiklik yapılması gerektiği yönünde görüş bildirdi. Ancak birçok kişi yeni bir anayasa hazırlamak yerine 1971'den beri yürürlükte olan eski anayasada değişiklik yapılmasına kuşkuyla yaklaşıyor.
Yargı ve Yasal Bağımsızlık için Arap Merkezi'nden Nasır Emin de Hüsnü Mübarek rejiminin devrilmesinin ardından demokratik bir başlangıç için yeni bir anayasa hazırlanması gerektiği görüşünde. Emin "Kötü hazırlanmış bir anayasanın sadece 9 maddesinde değişiklik yapmamızı zorunlu kılacak bir baskı altında değiliz. Mısır'da şu an istikrarlı bir ortam söz konusu. Bu da bize yeni nesiller için özenli bir yeniden yapılanma için olanak sağlıyor" açıklamasını yapıyor.
"Yeni anayasa aceleye getiriliyor"
Muhalefetin en önemli eleştiri noktası anayasada yapılacak değişikliklerin devlet başkanına tanınan sınırsız yetkide kısıtlama öngörmemesi. Bir başka tartışmalı konusu ise 75'inci madde. Buna göre ikinci bir ülkenin vatandaşı olan veya yabancı uyruklu bir eşe sahip bir kişi devlet başkanı seçilemiyor. Nasır Emin aceleye getirilen anayasa değişikliğinin anayasanın detaylı şekilde gözden geçirilmesine mani olduğunu ve bunun da demokratikleşme girişimlerini baltaladığını savunuyor.
Öte yandan görevlendirilen komisyon anayasanın bazı can alıcı noktalarında değişikliğe gidilmesi önerisinde bulundu. 77'nci maddede yapılması önerilen değişiklik devlet başkanını görev süresinin 4 yılla sınırlandırılmasını öngörüyor. Değişiklik kabul edilirse aynı kişi sadece bir kez daha devlet başkanı seçilebilecek. Ayrıca olağanüstü hal ilan edilebilmesi için de meclisin onayı gerekecek. Olağanüstü halin 6 aydan üzün süre devam etmesi halindeyse konuyla ilgili referanduma gidilecek.
Muhalefetten anayasaya 'hayır'
Öngörülen bu olumlu değişikliklere rağmen muhalefetten anayasayı bu haliyle kabul etmeyeceklerinin sinyalleri geliyor. Anayasada öngörülen değişiklikleri yetersiz bulanların arasında üst düzey eski diplomat Muhammed El Baradey ve devlet başkanı adayı Amr Musa'da var. Amr Musa ayrıca genel seçimlerden önce yeni bir devlet başkanı seçilmesinden yana.
Hamburg'daki GIGA Enstitüsü Ortadoğu Çalışmaları müdürü Henner Fürtig, Amr Musa’nın bu önerisinin hiç de şaşırtıcı olmadığını belirtiyor. Fürtig "Amr Musa'nın bu önerisinin altında elbette ki büyük oranda şahsi menfaatleri yatıyor. Fazla bir alternatifi olmayan, Mısır'daki tanınmış isimlerden biri. Tanınıyor oluşunun ve bulunduğu Arap Birliği Genel Sekreterliği pozisyonunun avantajını kullanıyor. Öte yandan pek çokları tarafından eski rejimin adamlarından biri olarak görülüyor. Kısacası bu taktikle devlet başkanı adayı olarak şansını yükseltmeye çalışıyor" şeklinde konuşuyor.
Amr Musa anayasa referandumundan ‘evet' oyu çıksa bile kısa süre sonra yapılacak genel seçimlerin riskli olacağı görüşünde. Musa eski rejimin birçok milletvekilinin yeniden parlamentoya gireceği uyarısında bulunuyor.
Mısır'da devam eden tüm tartışmalara ve farklı görüşlere rağmen birçok uzmana göre yaşanan bu durum, Mısır'ın siyasi geleceğinin en azından barışçıl ve demokratik bir biçimde tartışıldığının bir göstergesi…
© Deutsche Welle Türkçe
Nadir El Sarras / Çeviri: Banu Ertek
Editör: Ahmet Günaltay