Merkel’in zorlu Polonya gezisi

Almanya Başbakanı Angela Merkel’ın gündeminde AB Dönem Başkanlığı sırasında sonuçlandırmak istediği bir dizi konu var. AB’nin 50. yıl kutlamalarında yapılacak Berlin Açıklaması ile geleceğe dair güçlü bir sinyal vermek istiyor. Merkel’in listesinde AB Anayasası’na ilişkin tartışmayı canlandırmak ve AB ile Rusya arasındaki yeni işbirliği sözleşmesini yaşama de geçirmek var. Tüm bunları gerçekleştirebilmek için de şu anda Polonya’yı yöneten ikiz kardeşleri, Devlet Başkanı Lech ve Başbakan Jaroslaw Kaczynski’yi kazanması gerekiyor. Kaczynski kardeşler her iki konuda da Merkel’dan farklı düşünüyor. Polonya, AB ile Rusya arasında yeni bir işbirliği anlaşmasının imzalanmasını, Rusya’nın Polonya’dan et ithalatına koyduğu kısıtlama nedeniyle veto etti.

Merkel’ın gezisi kolay olmayacak. Sadece uluslararası ilişkiler açısından değil, ikili ilişkiler açısından da çözüm bulunması gereken sorunlar var. Ancak buna rağmen durum umutsuz değil. Bir süre önce AB Anayasası’na kesinlikle karşı olan Jaroslaw Kaczynski, şimdi “belki yeniden görüşülebilir” söylemini tercih ediyor. Polonya hükümetinin isteği anayasanın girişinde Hrıstiyanlığa atıfta bulunulması. Ama diğer yandan Varşova hükümeti, yavaş yavaş AB’nin işleyişi için anayasaya ihtiyaç olduğunu anlamaya başladı.

Polonya’nın sıkıntıları

ABD’nin Polonya’da kurmak istediği füze savunma sistemi konusundaki anlaşmazlıkta da ufukta bir uzlaşma gözüktü. Varşova, bu konunun NATO çerçevesinde halledilmesine sıcak bakıyor, ama nihai kararı verecek olan Amerikalılar. Rusya ile anlaşmazlığın ise kolay hallolması beklenmiyor. Polonya, Almanya’dan AB Dönem Başkanı olarak Rusya’ya baskı yapmasını bekliyor. Haksız yere ihracatlarına kısıtlama konulduğuna inanan Polonyalılar, AB’nin diğer üyelerinden dayanışma istiyor. Ortak dış politika izlenmesi istenirken, Birlik üyelerinden birine karşı tavır alınamayacağını savunuyorlar.

Varşova’nın canını sıkan bir başka konu, St. Petersburg’dan Greifswald’da uzanacak olan ve Polonya’yı devre dışı bırakan Kuzey Avrupa Petrol Boru Hattı. Varşova bu projede devre dışı kalmaktan hoşlanmıyor, ancak projenin Avrupa için önemini anladığı için kamuoyunun önünde zor duruma düşmeden geri adım atmaya hazır. Almanya Başbakanı Angela Merkel ise gezisine çıkmadan önce Varşova’ya bu konuda yardımcı olacağını gösterdi ve Polonya için çok önemli bir konunun enerji güvenliğinin garanti edileceğini söyledi.

İkili ilişkiler

Geriye ikili ilişkiler kalıyor. Almanya ile Polonya arasındaki ikili ilişkiler hiçbir zaman kolay olmadı. Bunda Nazi iktidarı döneminde ve İkinci Dünya Savaşı sırasında yaşananların da etkisi var. Polonya’dan sürülen Almanların tazminat talepleri ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurması Berlin - Varşova ilişkisinin güncel sorunlarından biri. Alman hükümetinin “sürgüne uğrayanlar için bir anıt” dikme kararı da Polonya’da protestolara yol açtı. Polonyalılar, böyle bir anıtla işgalci Nazilerin yaptıklarının ikinci plana düşeceği kanısında. Merkel’ın Polonya’da yapacağı görüşmelerde en sorunlu konu bu olacağa benziyor.