Mevsimsel depresyonun sorumlusu hormonlar!

Kara kış diye boşuna dememişler… Sert ve güneşsiz geçen bir kış, depresyon vakalarını artırıyor. Ancak karanlık kış aylarından bahara geçiş de kolay olmuyor. Bahar yorgunluğu, vücudumuzu esir alıp, özlenen güneşin tadının çıkarılmasını bile zorlaştırıyor. Almanya'nın Bad Lippspringe kentindeki Sağlık Tıbbî Merkezi'nden uyku uzmanı Wilfried Böhning, kış depresyonu ve bahar yorgunluğuna karşı neler yapılabileceğini anlatıyor:

Kış depresyonu nedir?

“Kısa adıyla SAD olarak bildiğimiz ‘mevsimsel depresyon', sonbahar ve kış aylarında ortaya çıkıyor. Dermansızlık, hiçbir şey yapmak istememek, karşılaştığımız durumlarla başa çıkamama hissi ve artan intihar tehlikesi olarak kendini gösteriyor. Tatlı şeyler yeme krizi de tipik belirtilerinden. Belirtilerin iki yıl arka arkaya görülmesi durumunda ‘mevsimsel depresyon'dan bahsedebiliriz. Bu hastalık aslında sadece kuzey yarımkürede, yani mevsimlerin birbirinden belirgin olarak ayırt edilebildiği bölgelerde görülüyor. Bizim coğrafyamızda kabaca bir tahminle her on kişiden biri kış depresyonundan mustarip. Kadınlarda ise iki-üç kat daha fazla görülüyor.

Peki kış depresyonuna yol açan nedir?

“Mevsimsel depresyon herşeyden önce hormonal dengenin bozulması; iki hormonun, yani melatonin ve serotonin'in seviyelerindeki değişmelerdir. Melatonin uyku getirir ve karanlığın bastırmasıyla ortaya çıkar. Ancak ortalık aydınlık değilse gündüz vakti de melatonin seviyesi yükselir. Halk arasında mutluluk hormonu olarak bilinen serotonin ise güneş ışığıyla canlanır.”

Kış depresyonuna karşı neler yapılabilir?

“Burada öne çıkan, ışık eksikliği. Bir ışık terapisi yardımcı olabilir. Bunun için piyasada uygun fiyatlara satılan özel lambalar var. Burada önemli olan, ışığın doğrudan açık durumdaki gözler aracılığıyla ağ tabakaya ulaşması. Yani solaryuma gitmek işe yaramıyor.”

Kış depresyonunun bahar yorgunluğundan farkı ne?

“Bahar yorgunluğu hissî bir bozukluk. İki kişiden en az biri, kıştan bahara geçişte kendini yorgun, bitap hisseder, ama depresif değildir. Geçiş döneminde görülen bu sorunların en fazla dört hafta içinde normale dönmesi gerekir.”

Peki bahar yorgunluğuyla nasıl başa çıkabiliriz?

“Bahar yorgunluğundan mustarip olduğunu bilenler, bunu engelleyebilir de. Sabahları daha erken kalkmak, akşamları yatağa daha erken girmek… Genelde insanlar, baharda açık havaya çıkıp güneşin tadını çıkarmalarına rağmen bir hata yapıyor ve kocaman güneş gözlükleri takıyorlar. Ayrıca güne soğuk-sıcak su ile sirkülasyonu artırıcı bir duşla başlamak ve duşu soğuk suyla bitirmek gerekir. Hafif, bol vitaminli öğünler ve meyve suyu tüketimi de önemli. Açık havada hareket etmek de her zaman iyi gelir. Tüm bu tavsiyeler mevsimsel depresyon için de geçerli. Ama kış depresyonunda en büyük zorluk, zaten kendini halsiz ve bitkin hisseden birini tüm bunları yapmaya motive etmek.”

© Deutsche Welle Türkçe

dpa, BK/AG