270309 Frankreich NATO

Atlantik Okyanusu’nda geçtiğimiz Şubat ayında meydana gelen kazada, İngiliz ve Fransız donanmalarına ait nükleer denizaltıları çarpıştı. Bu kazanın neden meydana geldiğini anlamak isteyenlerin, NATO’nun geçmişine bakması gerekiyor.

1966 yılının Mart ayında Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle ülkesinin NATO’nun askeri kanadından ayrıldığını açıkladı. “Burada söz konusu olan, ulusal egemenliğimizin normal bir duruma kavuşmasıdır” diyen de Gauelle’ün bu kararının ardından, NATO’nun merkez karargâhı Paris’ten Brüksel’e taşındı.

Fransız askerlerinin NATO’yu terk etmesinin ardından, askeri alanda bilgi alışverişi de durduruldu. Fransız ve İngiliz denizaltılarını çarpışmasının nedenleri arasında askeri alanda bilgi alışverişinin olmaması yer alıyor.

İdeolojik bir karar

Federal Alman Savunma Bakanlığı eski Müsteşarı Lothar Rühl, de Gauelle’un bu tavrını ”ideolojik bir karar” olarak değerlendiriyor. ”De Gauelle’nin geçmişte NATO’ya karşı olmasının nedeni NATO’nun Amerikan etkisi altında olduğunu görmesiydi” diyen Rühl, Fransız Cumhurbaşkanının Vietnam Savaşı ve Washington’un Moskova ile yaptığı görüşmelerden rahatsız olduğunu belirtiyor. Rühl’e göre de Gauelle, Avrupa’daki Amerikan etkisi yüzünden Fransa’nın otoritesinin sarsılmasından kaygı duyuyordu. Bunun ulusal bir prestij olduğunu belirten Rühl, ancak bunun prestij olarak değil, bağımsızlık olarak sunulduğunu belirtiyor.

Askeri harekâtlara katılım

Paris Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Müdürü Camille Grand de Gauelle’ün NATO’dan tamamen ayrılmaya ise cesaret edemediğini kaydediyor. Grand, "Fransa ittifakı tamamen terk etmedi. Avrupa’nın savunmasında yer alması için hep bazı düzenlemeler yapıldı, hem Soğuk Savaş sırasında, hem de sonrasında" sözleri ile Fransa'nın katıldığı askeri harekâtlara dikkati çekiyor.

Gerçekten de Fransa, 1990’lı yılların başından itibaren NATO’nun askeri harekâtlarında yer almaya başladı. Bosna ve Kosova’da NATO şemsiyesi altında görev yapan Fransız birlikleri, Afganistan misyonuna ise 2 bin 800 asker ile katkı sağlıyor.

Sarkozy güç istiyor

Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, askeri harekâtlarda tam anlamıyla söz hakkı istiyor. Sarkozy, "NATO’nun askeri karar mekanizmalarında yer almıyoruz. Mükemmel! Bu şöyle bir duruma yol açıyor; askerlerimizi savaşın yaşandığı bölgelere gönderiyoruz, hayatlarını tehlikeye atıyoruz, fakat hedeflerin ve stratejinin belirlenmesine katkı sağlamıyoruz" diyerek, bu durumu nasıl açıklayacaklarını soruyor.

Merkel'den destek

Sarkozy, Avrupalı meslektaşlarından da destek görüyor. Almanya Başbakanı Angela Merkel, Fransa’nın NATO’nun askeri kanadına dönmek istemesini olumlu karşılıyor. Merkel de, Fransa’nın geri dönüşünün NATO içinde Avrupa’ya ait unsurları sağlamlaştıracağına, Avrupa’nın güvenlik ve savunma politikasının geliştirilmesi ve güçlenmesi açısından büyük önem taşıyacağına inandığını dile getiriyor.

Sarkozy bu tutumu ile seleflerinin izlediği siyasetten farklı bir tavır ortaya koyuyor. Örneğin eski Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Irak savaşı sırasında Berlin ve Moskova ile birlikte Washington’a karşı bir tutum izlemişti. Amerikan karşıtlığı bir çok Fransız’ın hoşuna gitse bile, Sarkozy Washington ile karşı karşıya gelmeyi istemiyor.

Savunma Uzmanı Rühl ise Strasburg ve Kehl’de yapılacak NATO zirvelerinde Fransa’nın geri dönüşü kutlansa bile, Paris’in ittifak içindeki konumunda ilk etapta önemli bir değişikliğin olmayacağını belirtiyor. Rühl, "Fransa’nın gereken pozisyonlarda görevlendirebileceği kalifiye komutanların sayısı çok değil" diyerek, Fransa'nın konumunu güçlendirene kadar aradan bir kaç yıl geçmesi gerekeceğini savunuyor.