TÜR 1409 IGH D Italien
14 Eylül 2011
İtalya'da bir mahkeme, İtalya'nın Toskana bölgesinde İkinci Dünya Savaşı sırasında 1944 yılında Naziler tarafından öldürülen 9 siville ilgili Almanya'yı 2008 yılında tazminat ödemeye mahkum etmişti. Ancak Almanya, başka bir ülkedeki mahkemenin kişisel şikayetler doğrultusunda herhangi bir devleti mahkum edemeyeceğini savunarak konuyu Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı'na taşıdı.
Egemen devletlere kovuşturma muafiyeti
Tarafları dinlemeye başlayan mahkemede Almanya'yı temsil eden avukat Susanne Wasum-Rainer, İtalya'daki mahkemenin aldığı kararın, devletin dokunulmazlığını ihlal ettiğini belirterek bunun devletler hukukuna aykırı olduğunu kaydetti. Karar alınırken, günümüz devletler hukukunun temel kaidelerinden biri olan egemen devletlerin yargı dokunulmazlığı prensibine uyulmasını talep ettiklerini söyleyen Wasum-Rainer, egemen devletlerin kovuşturma muafiyetinin de özel şahısların başka ülkelerdeki mahkemelerde söz konusu devletlere dava açmasını engellediğini vurguladı.
Almanya Divan'a üç yıl önce başvurmuştu
Lahey'de görülen davanın geçmişi üç yıl öncesine dayanıyor. İtalyan Yüksek Mahkemesi 2008 Ekim ayında, Almanya'nın 1944'te İtalya'nın Toskana bölgesinde Nazi askerleri tarafından öldürülen dokuz kurbanın ailelerine 1 milyon euro tazminat ödemesine hükmetmişti. Ayrıca Nazi rejimi tarafından zorunlu işçiliğe tabi tutulan bir İtalyan vatandaşı da mahkeme önünde tazminat almaya hak kazanmıştı.
İtalya'da 80 tazminat davası görülüyor
Almanya’yı temsil eden avukat Wasum - Rainer’in verdiği bilgiye göre, İtalya’da şu anda Almanya'ya karşı yaklaşık 500 kişinin açtığı 80’e yakın tazminat davası görülüyor. Alman Dışişleri Bakanlığı da 1961 tarihli Bonn Anlaşması uyarınca, İtalya'ya savaş suçları için 40 milyon mark ödendiğini ve İtalya’nın da bunun ardından gelecekte yeni taleplerde bulunmayacağını teyit ettiğini belirtiyor. İtalyan yargısı ise bu anlaşmanın, söz konusu İtalyan mağdurların durumunu kapsamadığı kanısında.
Yunanistan da müdahil
Diğer yandan İtalyan Yüksek Mahkemesi’nin Nazi rejimi kurbanlarına tazminat ödenmesi konusunda aldığı karar, arkasından yeni davalar da getirdi. Yunanistan da Alman işgali sırasında işlenen suçlarla ilgili tazminat talebiyle davaya müdahil olarak katılıyor. Yunanistan’ın Distomo köyünde 214 sivilin Nazi birlikleri tarafından katledilmesi nedeniyle kurbanların akrabalarının Almanya aleyhine açtıkları dava da İtalya’daki davayla birleştirilmişti. Yunanistan’daki Alman İşgali Kurbanları Birliği’nden Miltiadis Sfountouris "Burada söz konusu olan para değil. Bu insanlar için adalet ve ahlak söz konusu" diyor.
Dava bitene kadar Alman mal varlığına el konmayacak
Bu arada İtalya hükümeti, Yüksek Mahkeme’nin hükmettiği tazminatların, İtalya’da bulunan taşınır ve taşınmaz Alman mal varlığına el konarak tahsil edilmesinin Lahey’deki dava sonuçlanana kadar söz konusu olmayacağını duyurdu.
Karar yıl sonunda bekleniyor
Lahey’deki davada taraflar bu hafta son sözlerini söylüyor. Kararın ise yıl sonuna kadar çıkması bekleniyor. Adalet Divanı'nın alacağı karar devletler hukuku açısından büyük önem taşıyor.
© Deutsche Welle Türkçe
dpa/afp/dapd, AÜ/HK