Muhammad Yunus bei Grameen entmachtet
3 Mart 2011
Bangladeş Merkez Bankası, Nobel Barış Ödülü sahibi Muhammed Yunus’u Grameen Bankası'nnın genel müdürlüğünden azletti. Karara gerekçe olarak Yunus’un genel müdürlük görevine atanmasında bazı usulsüzlüklere adı karıştığı gösterildi.
Yunus’un kurmuş olduğu Grameen Bankası ise Bangladeş Merkez Bankası’nın kararına karşı çıkarak Yunus’un görevinde kalacağını bildirdi. Muhammed Yunus da Merkez Bankası’nın kararına karşı Yüksek Mahkeme nezdinde temyiz davası açtı.
Yüzünde her zaman tebessüm bulunan bu tıknaz yapılı adam, hakkındaki suçlamalara boyun eğmeyeceğini ifade etti. “Sözünü ettiğimiz sade insanlardır. Trafiğe çıkan bir çekçek sürücüsünün cep telefonuna sahip olması ve her an cebinden aranabilir olmasıdır. Zira bu sayede, eğer iyi bir çekçek sürücüsü isen, ihtiyaç halinde seni her an bulabilmem mümkün olacaktır” şeklinde konuşan Muhammed Yunus, sözkonusu olanın adı ve yaşamı ile özdeşleşen bir düşüncenin, ekonomik eserinin savunulması olduğunu vurguladı.
Mikro kredi nasıl başladı?
Mikro kredi düşüncesinin yaratıcısı ve öncüsü olan ekonomi profesörü Muhammed Yunus, “İlk başlarda görev yaptığım üniversitenin yakınındaki bir köyün müşterilerine birkaç dolar ödünç vermesi için bir bankeri ikna etmeye çalıştım. Reddetti. Herşey bu noktadan itibaren başladı" diyerek, mikro kredi konusunda ilk olarak kırsal alanda hizmet veren Grameen Bankası’nı ikna etmek zorunda kaldığını belirtti. Yunus, daha sonra önemli bir merci ile bizzat kefil olmak şartıyla anlaşabildiğini ifade etti.
Muhammed Yunus, müşterilerinin aldıkları kredileri akılcı bir biçimde kullanabildiklerini ve zamanında geri ödeyebildiklerini kanıtladı. Köylerde imece önemli rol oynadığından özellikle kadınlar gruplar halinde organize oldular. Böylece 1983 yılında Grameen Bankası resmen kuruldu ve Bagladeş’in Merkez Bankası da yüzde 25 hisse ile bankaya ortak oldu.
İşte bu sistemi geliştiren kişi olan Muhammed Yunus, 2006’da Nobel Barış Ödülü’ne layık bulunmuştu. Ancak bankanın kuruluşundan 30 yıl sonra Yunus herşeyini kaybetme noktasına geldi. Bangladeş Merkez Bankası Yunus’a gönderdiği bir mektupta, Grameen Bankası’ndaki genel müdürlük görevinin tamamlandığı, 70 yaşındaki Yunus’un emeklilik yaşını çoktan geçirdiği, ayrıca bu görevin bu kadar uzun sürmesinin öngörülmediği beliritildi. Görevden azil mektubu Muhammed Yunus'a zaten büyük baskılar altında olduğu bir dönemde gönderildi. Zira Bengladeş Başbakanı, ülkesinin siyasi elitlerinin hırs ve yolsuzluk batağına saplandığını söyleyen Nobel Barış ödüllü Yunus’tan bir an önce kurtulmanın yollarını arıyordu.
Yolsuzluk iddiaları
Ayrıca Norveç Televizyonu’nun geçen yıl hazırldığı bir belgeselde, bağış paralarının zimmete geçirilmiş olabileceğine yer verilmekteydi. Norveç hükümeti daha sonra bu şüphenin dayanağı olmadığını açıklamıştı ama yoksullukla mikro kredili mücadele yöntemi gözden düşmeye başlamıştı. Bu arada mikro kredi sistemini karanlık bazı yöntemlerle kullanan ve para piyasasının ısınmasına yol açan spekülatörler ortaya çıkmış ve çok sayıdaki banka müşterisi tehlikeli bir borç sarmalına yakalanmıştı.
© Deutsche Welle Türkçe
Sandra Petersmann/ Çeviren: Çelik Akpınar
Editör: Ahmet Günaltay