Nobel Barış Ödülü tartışma yarattı
10 Aralık 2004
Çevreci örgütler ve dernekler Afrikalı çevre savunucusu Wangari Maathai’ye ödül verilmesi karşısında havalara uçarken, Norveçli barış araştırmacılarından Johann Galtung, kararı skandal olarak değerlendirdi:
”Ödülün nihayet Afrikalı birine verilmesi insanları sevindiriyor, anlıyorum, ama, bu karar Nobel’in vasiyetine uygun değil. Maathai harikulade bir çevreci, ama bu barış ödülü için yeterli olamaz.”
Bilimadamlarından tepki
Birçok araştırmacı ve bilimadamı da ödülün Afrikalı çevreciye verilmesi karşısında huzursuz. Yeraltı ve yer üstü kaynaklarının korunmasıyla barışın sağlanması arasındaki bağlantının abartıldığını söylüyorlar. Ayrıca anlaşmazlıkları savaşa sürükleyen nedenlerin başında da fakirliğin, ekonomik çıkmazların, dini ve etnik anlaşmazlıkların geldiğine dikkat çekiyorlar. Getirilen eleştirilere, yaşanan tartışmalara rağmen ödülü almak üzere Oslo’ya gelen Wangari Maathai iyimser:
”Bizler maalesef kalıplar halinde düşünmeye alışmışız, bu yüzden yaşanan savaşların çoğunun sınırlı hammade ve kaynaklar yüzünden çıktığını gözardı ediyoruz. Yeryüzündeki savaşların büyük bir kısmı su, yakacak madde ya da petrol yüzünden yaşanıyor. Eğer hammadde kaynakları gelecek hesaba katılarık kullanılmaz ve korunmazsa barış tehlikeye girer.”
Ödüle layık görülen ilk Afrikalı
Wangari Maathai Nobel Barış Ödülüne layık görülen ilk Afrikalı. Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya’da eğitim gören Maathai 1971 yılında Afrika'ya geri dönerek, doktor ünvanı alan ilk kadın oldu. Ancak Maathai biolog olarak kariyer basamaklarını tırmanmak yerine, kendini çevreyi korumaya adadı. 1977 yılında fakir Kenyalılar'ı harekete geçirebilmek için bir çevre hareketi başlattı. Maathai, Kenyalılar'a çevreyi koruyarak yaşam koşullarını iyileştirerebileceklerini gösterdi. O zamandan beri Afrika'da tam 30 milyon fidan dikildi ve 20 Afrika ülkesiyle daha bağlantı kuruldu. Diktatör Daniel Arap Moi iktidarı döneminde defalarca hapse girip çıkan Maathai, Kenya’daki demokrasi hareketinin de sembolü. Son iki yıldır Kenya Çevre Bakanı’nın yardımcılığını da yapan Maathai, ülkesinin yeinden yeşillendirilmesinden de sorumlu politikacı. Maathai, geçmişte AIDS'e neden olan HIV'i beyaz bir araştırmacının, Afrika halkını kontrol etmek için geliştirdiğini iddia ederek ortalığı karıştırdıysa da, daha sonra bu yöndeki tüm suçlamaları reddetmişti.