190210 Taliban Pakistan

Pakistan, Taliban ve terör örgütü El Kaide için bir sığınak olarak artık çok güvenli görünmüyor. Pakistan'ın kuzey Veziristan bölgesindeki Taliban hedeflerine yönelik düzenlenen bir Amerikan füze saldırısında Pakistan'daki Taliban lideri Sirac Hakkani'nin kardeşinin öldüğü bildirildi. Afganistan Taliban’ının iki üst düzey yöneticisi ve diğer önde gelen militanlar da geçtiğimiz günlerde Pakistan yetkililerince tutuklandı.

Özellikle de Kunduz ve Baglan vilayetlerinin gölge valililerinin tutuklanması büyük yankı uyandırdı. Kunduz’un Taliban yöneticisi Molla Selam, Federal Alman Ordusu’nun en tehlikeli düşmanı sayılıyor. Molla Birader ise Taliban'ın iki numaralı ismi. Afganistan istihbarat yetkilileri, Pakistan'dan Molla Birader'in iadesini istedi. “Son günlerdeki tutuklamalar, Pakistan’ın Afganistan politikasındaki değişikliğin işareti mi?” sorusunu da gündeme getirdi.

Gölge hükümetler

Afganistan dünyanın en yoksul ülkelerinden biri. Ancak ülke iki yönetime sahip. Biri Kâbil'den idare edilen az ya da çok etkili resmî hükümet. Diğeri ise militanların görev yaptığı ve “gölge hükümet” olarak adlandırılan Taliban. NATO’nun verilerine göre, Afganistan’ın 34 vilayetinden 33’ünde gölge hükümetler bulunuyor. Şu anda Pakistan’da tutuklanan Molla Abdül Selam da Kunduz’un gölge valisiydi. Kunduz, Federal Alman Ordusu birliklerinin yeniden imar çalışmaları sırasında güvenliği sağlamakla yükümlü olduğu bölge. Ancak barış misyonu olarak başlayan görev gittikçe savaşa dönüştü. Taliban’ın yoğun saldırıları, esasen sakin bir bölge olan Afganistan’ın kuzeyini savaş bölgesine çevirdi. Afgan Analiz Ağı adlı bağımsız araştırma enstitüsünün eş başkanı Thomas Ruttig, Molla Selam’ı Alman ordusuna karşı artan saldırılar nedeniyle en azından siyasi açıdan sorumlu tutuyor:

“Molla Selam’ın Kunduz’un gölge valiliğine getirilmesi, orada Taliban’ın askerî faaliyetlerinin gözle görülür bir biçimde artmasına yaradı.“

Selam’ın bin 200’e yakın militana komuta ettiği tahmin ediliyor. Tutuklanması, Taliban’a karşı ağır bir darbe olarak değerlendiriliyor. Fakat Afganistan uzmanı Ruttig, Selam’ın tutuklanmasının Taliban’ı askeri bakımdan zayıflatacağından şüpheli:

“Şu ana kadarki tecrübeler, Taliban’ın belirli kişilerin ve Molla Selam’ın da aralarında bulunduğu üst düzey komutanlarının kaybını çok hızlı bir şekilde telafi edecek ve bunun altından kalkabilecek durumda olduğunu gösteriyor.“

Pakistan tavır mı değiştiriyor?

Molla Selam, Molla Birader şebekesinin elemanı. Taliban’ın iki numaralı ismi ve askerî yöneticisi Molla Birader de bir kaç gün önce Pakistan’da tutuklanmıştı. Taliban’ın önde gelen yöneticilerinin Pakistan’da tutuklanması, “Acaba İslamabad’da Afganistan Taliban’ına karşı bir siyasi değişiklik mi gerçekleşti“ sorusunu akla getiriyor. Çünkü Pakistan gizli servisi ISI, Taliban’ı himaye etmekteydi. Taliban yönetiminin Pakistan’ın Quetta kentinde yuvalandığını da bütün dünya biliyor. Pakistan uzmanı Paul Rogers ise, siyasi değişim olduğuna inanmıyor:

“Pakistan’ın askerî ve sivil yöneticilerinin, Afganistan’da yaşananlara ilişkin tutumlarının gerçekten değiştiğini göremiyorum. Normalde, Pakistan’ın Afganistan üzerinde azami etkiye sahip olduğu inancı hâkim.“

Molla Birader Kâbil için kilit isim

Bu azami etki, Afgan Hükümeti ve Taliban arasındaki doğrudan görüşmelerde Pakistan’ın yer almaması durumunda azalabilir. Kısa bir süre önce tutuklanan Molla Birader, Kâbil Hükümeti’nin Taliban’ın ılımlı kanadıyla barış sağlama planının kilit ismi olarak görülüyor. Bu nedenle Ruttig, İslamabad’ın şimdi Molla Birader ve takipçisi Selam’ı tutuklamasındaki gerekçeden kuşku duyuyor:

“Geçmiş yıllarda da Pakistan gizli servisinin bu tarz görüşmeye hazır Taliban komutanı ve yöneticilerini yakaladığı yönünde haber ve bilgilere ulaşmıştık.“

© Deutsche Welle Türkçe

Matthias von Hein / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Ahmet Günaltay